Mustafa Cemilev qırımtatar halqınıñ aqları oğrunda küreşinde boysunmağanı içün halqınıñ ürmetini ve milliy lider statusını qazandı. 1966-1983 seneleri devamında altı kere apiske alınğan edi. Yedi kere mahküm etildi, «sovet qurumını aqaretlegen baqışlarını bildirgeni» içün 15 yıl devamında apiste yattı. 1975-1976 seneleri Omsk apishanesinde 303 kün açlıq tuttı. 1986 senesi azatlıqqa çıqtı.
1991 senesinden 2013 senesine qadar Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reisi edi. Mustafa Cemilev – III-VII çağırılış Ukraina Yuqarı Radasınıñ halq deputatıdır. 2014 senesi noyabr ayından başlap – VIII çağırılış Ukraina halq deputatıdır.
2014 senesi avgustnıñ 20-nde Ukraina prezidenti Petro Poroşenkonıñ №657/2014 buyruğınen Ukraina prezidentiniñ qırımtatar halqı işlerinden vekâletlisi vazifesine tayin etildi.