Meclis, qırımtatar muhtariyeti aqqında deñişmelerni Anayasağa kirsetmege yañı Rada mebuslarına teklif etti

Refat Çubarov

Qırımtatar Milliy Meclis, "Qırım muhtar cimhuriyeti" Ukraina Anayasasınıñ X bölügine deñişmelerni kirsetmege Yuqarı Radanıñ doquzıncı çağırışınıñ mebuslarına teklif etti. Bunı öz Facebook saifesinde Milliy Meclis reisi Refat Çubarov yazdı.

"Qırım Muhtar Cumhuriyeti" Ukraina Anayasasınıñ X bölügine deñişmeler kirsetilüvini bitirmek kerek olğanına ayrıca diqqat etem. Malüm olğanı kibi, Ukraina Anayasa Komissiyasınıñ çerçivesinde ve Qırımtatar Milliy Meclisiniñ faal iştiraginen, uquq ilimleri doktorı, professor Butkeviç V.G, baş etken İş gruppası, "(Qırım Muhtar Cumhuriyetine dair) Ukraina Anayasasınıñ X bölügine deñişmeler kirsetilüvi aqqında" qanun leyhasını azırladı. Bu vesiqağa köre, QMC-niñ statusı, Ukrainanıñ ayırılmaz parçası kibi qalıp, biraz ikmal etilecek, ve Qırım muhtariyetiniñ mahsus statusınıñ sebebi, tamır qırımtatar halqınıñ öz muqadderatını tayin etüv aqqınıñ yerine ketirilmesi olacağı belgilenecek", – denile Meclisniñ beyanatında.

Çubarov, Ukraina Anayasasına deñişmeler kirsetilüvi qanun leyhasınen beraber, daa eki qanun leyhası azırlanğanını bildirdi – "Qırımtatar halqınıñ satatusı aqqında" ve "Ukraina tamır halqları aqqında".

"Eminmiz ki, yuqarıda añılğan qanun leyhalarınıñ qabul etilmesinen, Ukraina devleti, sovet akimiyeti qırımtatar halqına qarşı yapqan genotsidiniñ aqibetleriniñ yoq etüvinde ve onıñ, Ukraina tamır halqı kibi, aqlarınıñ ğayrıdan tiklenmesinde müim bir adım olur", – denile beyanatta.

Daa evel haber etilgeni kibi, Ukraina prezidenti Volodımır Zelenskıynıñ avgustnıñ 9-nda qırımtatar halqınıñ vekillerinen kerçekleştirgen körüşüvinde qırımtatar muhtariyeti meselesi muzakere etildi. Bu aqta qırımtatar halqınıñ milliy lideri Mustafa Cemilev Qırım.Aqiqatqa tarif etti.

2018 senesi dekabr ayında prezident Petro Poroşenko Ukraina devleti terkibinde qırımtatar milliy-territorial muhtariyetiniñ qurulmasınen bağlı Anayasa deñişmeleri qanunını Yuqarı Radağa kirsetmege azır olğanını bildirgen edi. Aynı vaqıtta, prezidentniñ aytqanına köre, o vaqıt parlamentte bu qararnı qabul etmek içün 300 rey olıp olmağanına dair malümatı yoq edi.

Ukraina haber siyaseti naziriniñ birinci muavini Emine Ceppar qırımtatar muhtariyetiniñ «separatizmge iç bir alâqası yoq» dep añlatqan edi. Onıñ qurulması ise Ukrainanıñ 2014 senesi qoşulğan BM tamır halqlarnıñ aqlarına dair beyannamesinde qayd etilgen tamır halqnıñ aqqı ola.

2014 senesi martnıñ 20-nde Ukraina Yuqarı Radası qırımtatarlarnı Qırımnıñ tamır halqı dep tanıdı. Bu qararğa 283 halq deputat rey berdi. Ukraina qırımtatar halqınen diger milliy azlıqlarnıñ Ukrainanıñ tamır halqı olaraq etnik, medeniyet, til ve din kimliginiñ saqlap qalması ve inkişafını kefil olmaqta.