Frenkistan Ukrayinanıñ Rusiye üzerinde arbiy ğalebesini ve memleketniñ Qırım ile beraber topraq bütünliginiñ ğayrıdan tiklenmesini istey. Bu hususta ğarp mediası öz menbalarına atfı etip bir qaç AB memleketiniñ liderleriniñ Kıyivge kelgeni kün yazdı. Qırım yarımadasınıñ azat etilmesiniñ nasıl ola bilecegi, Qırım ile bağlı angi uzlaşmalar muzakere mevzusı ola bilecegi ve bugün Ukrayina Silâlı Quvetleriniñ sıralarında qaç qırımtatar silâ ile qolunda memleketniñ mustaqilligini qorçalağanı aqqında Qırım.Aqiqat Qırımtatar Milliy Meclis reisi Refat Çubarov ile laf etti.
"Qırım azat etilecegine şübe yoq"
– Bugün Kıyivge Frenkistan prezidenti, Almaniya kantsleri, Romaniya prezidenti ve İtaliya baş naziri keldiler. Saba Reuters, Paris Qırımnıñ da Ukrayinağa qaytarılmasını istegeni aqqında yazdı.
– Men buña pek quvandım, çünki ilk sefer Frenkistannıñ Qırımğa dair noqta-i nazarı açıqça senlendirildi.
Frenkistan prezidenti, Almaniya kantsleri, Romaniya prezidenti ve İtaliya baş naziri, İrpin, 2022 s. iyünniñ 16-sı
– Qırım azat etilecekmi?
– Buña iç şübe yoq. Rusiyeniñ Ukrayinağa keniş mıqyaslı istilâsı ile er keske belli oldı ki, bu cenk Ukrayinanıñ topraq bütünliginiñ ğayrıdan tiklenilmesi ile yökünlenilmeli. Bütün diger formatlar Rusiyeniñ Ukrayinağa devamlı ücüm telükesine sebep ola bilecek.
– Siziñ fikrinizce, bugün arbiy ya da diplomatik yol daa çoq ihtimal?
– Ukrayinanıñ cenübiniñ azat etilmesi Rusiyeniñ agoniyasınıñ başlanğıçı demek olacaq. Bunıñ içün men bu azat etilüvni Rusiyeniñ teslim olmasınıñ elementi kibi körem.
Refat Çubarov
– Arbiy yoqsa dimlomatik yolnen?
– Bir çoq amillerniñ birleşmesi neticesinde: Ukrayinanıñ arbiy qudretiniñ mevcudiyeti, iqtisadiy sanktsiyalar, Rusiyeniñ içindeki esnaslar. Qırımnıñ azat etilmesinde ne qadar arbiy ameliyat olacağını aytmaq qıyındır, amma olarnıñ qarşısını almaq mümkün degil. Maña köre, yarımadanıñ özünde faal şiddetli uruşlar olmaz.
– Ukrayina Silâlı Quvetleriniñ general mayorı Dmıtro Marçenko qırım.Aqiqatqa intervyü vaqtında bildirdi ki, Ukrayina muvafıq silâlarnı alğan soñ Keriç boğazı üzerinden köpür bir nomeralı nişan olacaq. Bunı nası lqıymetlendire bilesiñiz?
Keriç köprü yoq etilmek kerek olğanına iç şübe yoq
– Keriç köprü yoq etilmek kerek olğanına iç şübe yoq. Bu umumen Ukrayinanıñ ve Qırımnıñ azat etilüvini yaqınlaştırğan esas şarttır. Bu arbiy zaruriyettir.
– Arbiy yol olsa, Qırımnıñ barışıqsver ealisi arasında tesadüfiy ğayıplar qaçınılmazdır. Bunen ne yapmalı?
– Biz eñ az arbiy areketler ile Ukrayina devletiniñ topraq bütünliginiñ ğayrıdan tiklenilmesine irişmelimiz. Amma aynı zamanda Moskva öz ihtiyarınen ketmeycegini epimiz pek yahşı añlaymız. Qırımnıñ azat etilmesi yarımadada qanlı uruşlar olmadan olmasını pek ister edim.
– Keniş mıqyaslı istilâ başlanğandan berli sizni eñ çoq ıncıtqan angi ikâye?
– Çoq adiseler bar ve sen olarnıñ iyerarhiyasını tize bilmezsiñ. Pek çoq insan faciasını başımdan keçirem. Yüzlernen.
Bir qaç kün evel Türkiyeden 12 yaşındaki oğlan balanı Kıyvge babasınen vedalaşmaq içün ketirdik
Misal olaraq, işğal etilgen yerlerde ağır hastalıqtan adam öle ve biz onı Kıyivge qurtara bilemiz, amma onı anda ketirip olamaymız. Daa bir ikâye. Bir ana qızınen qavuşmaq içün bütün Meksikadan, Amerikadan keçti. İşğal altında olğan şeerde qırımtatar arbiyimiz yaralanuvdan öle edi. O öldi, biz ise onı keregi kibi soñki yolğa ozğaramadıq. Ve böyle ikâyeler çoq. Olardan tek birini ayırıp olamayım. Bir qaç kün evel Türkiyeden 12 yaşındaki oğlan balanı Kıyvge babasınen vedalaşmaq içün ketirdik.
Qırımtatarlar cenkte
– Arbiyler arasında qaç qırımtatar olğanına dair malümatıñız barmı?
– Böyle malümatımız yoq. Böyle bir bazanı tizmeymiz. Bu adamlarnıñ özü içün telükelidir, çünki er bir qırımlı arbiyniñ ya da territorial imayeciniñ Qırımda tuvğanları bar.
Amma maña köre, Ukrayina qıtasındaki tanığanımız bütün qırımtatar erkekleri ya da Ukrayina Silâlı Quvetleriniñ sıralarında, ya da territorial mudafaasında hızmet eteler, ya da göñillü olaraq çalışalar.
– Yaqınlarda Facebookta Ruslan Andriyko, qırımtatarlar cenkte yeterli derecede iştirak etmegeni aqqında yazdı. Bu kibi şeylerge rastkelgende ne tşünesiz?
– Bu yazılar adamnıñ şahsiy hususiyetiniñ alâmetleri olğanda, qırımtatar tilinde bunıñ içün yahşı bir söz bar - caillik. Aselet yapflğan provokatsiya olmasın, yeter.
2014 senesi açıq ve kütleviy şekilde Rusiye işğaline qarşı çıqqan ve Ukrayinanıñ topraq bütünligini desteklegen qırımtatarlar edi. Sesimiz o qadar küçlü edi ki, ukrayinlerniñ qırımtatarlarğa munasebeti bir kaç afta içinde deñişti. Bazılarınıñ honuna ketmedi.
– Bir çoqu cenkniñ aytışuvlar ile yekünlenecegini deyler. Böyle olsa, o zaman Qırım da bu masada olacaq. Qırım ile bağlı angi uzlaşmalarnı qabul etmege azırsız?
Qırımnıñ qaytarıluv meselesinde uzlaşmalar yoq
– Qırımnıñ qaytarıluv meselesinde uzlaşmalar yoq. Egerde öyle olsa ve uzlaşmasız iç bir şeyge irişip olamasamız, o zaman bu uzlaşmalar tek Qırım Ukrayina qısmı olğanı ve Qırım qırımtatarlarnıñ tarihiy vatanı olğanı köntekstinde ola bilir.
Rusiye fevralniñ 24-nde Ukrayinağa büyük istilâ etti, amma istegenini alamadı, hususan ukrainalılarnıñ tirenüvi sebebinden Kyivni zapt etemedi.
Aprelniñ 22-nde Rusiye Ukrayinadaki «mahsus operatsiyanıñ» (anda büyük istilânı böyle adlandıralar) «ekinci fazası» vaqtında yañı planlar aqqında bildirdi. Rusiye arbiyleri işğal etilgen Qırımğa qara ayatını temin etmek ve Pridnestrovyege çıqmaq içün Donbas ve cenübiy Ukrayinanı kontrol altına almağa niyetlene.
Faqat, ğarbiy istihbaratnıñ malümatına köre, Donbasta Rusiye muvafaqiyetli sıñırlı ve Ukrayinanıñ küçlü tirenüvi sebebinden Rusiye ordusınıñ ğayıpları büyük.
Roskomnadzor Qırım.Aqiqat saytını blok etti. Qırım.Aqiqatnıküzgü saytı vastasınen oqumaq mümkün: https://krymrcriywdcchs.azureedge.net. Esas adise-vaqialarnı Qırım.Aqiqatnıñ Telegram ve İnstagram saifelerinden taqip etiñiz.