Cemilevniñ «yarıp keçüvi». Yedi yıl evelsi qırımtatarlarnıñ lideri vatanına qaytmağa tırışqan edi (fotoresimler)
Emine Ceppar, Ukraina informatsion siyaseti naziriniñ birinci muavini o adise-vaqialarnıñ iştirakçisi edi. O künü Mustafa Cemilevniñ Şeremetyevo ava limanında (Moskva, Rusiye) Qırımğa kirsetilmegeni aqqında malümat pek tez tarqaldı, dep ayta.
Qırımtatar halqınıñ lideri Herson vilâyetiniñ memuriy sıñırındaki maşina keçiş noqtasından keçecegi aqqında belli oldı. Cepparnıñ aytqanına köre, qırımtatarlar memuriy sıñırğa ketmege qarar berdi
O vaqıt, 2014 senesi mayıs ayında, Rusiye akimiyetinen işbirligi yapqan insanlar Mustafa Cemilevniñ Qırımğa kelişini «provokatsiya» dep adlandırdı.
Qırımnıñ Rusiyege qol tutqan akimiyeti insanlarnı Hıdırlez bayramına toplamağa tırışsa, mayısnıñ 3-nde olğan adise-vaqialar teşkil etilmegen edi, Mustafa Cemilevni qarşılamaq içün memuriy sıñırğa barmaq qararını er kes özü alğan edi, dep ayta Ceppar
Faaller yarımadanıñ çeşit regionlarından qırımtatar milliy bayraqlarınen ve Ukraina devlet bayraqlarınen bir qaç avtokolonnanen Ermeni Bazardaki «Turetskiy val» keçiş noqtasına keldi
Aktsiya iştirakçileri arasında qırımtatar lideriniñ ömür arqadaşı Safinar Cemileva ve Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reisi Refat Çubarov, regional meclis reisleri ve lâqayt olmağan qırımlılar bar edi
Qırımtatar faalleri öz liderini körmek maqsadınen vaziyetni kontrol etmek içün «Turetskiy valğa» yollanılğan silâlı Rusiye OMONınıñ hadimlerinen çatışmağa mecbur oldı. Ağır arbiy tehnika da ketirilgen edi
«Tesadufen yarıp keçtik», – dep hatırlay o adise-vaqialarnıñ iştirakçisi, al-azırda ABDde yaşağan qırımtatar faali Timur Qırımoğlu. O, qırımtatarlar bir zorbalıq köstermedi, lâkin memuriy sıñırğa yaqınlaşqan biñlernen insannı körip, Rusiye askerlerden biri avağa ateş etip başladı, dep ayta
Qırımtatar faali Mustafa Osmanov ömür arqadaşı ve oğlunen beraber o vaqialarda iştirak etken edi
«Sıñırğa» keldik, arbiy urbada insanlarnı kördik, ve olar bizni kirsetmedi. O vaqıt bir işareti yoq edi, Rusiye ise yarımadada Rusiye arbiyleri olğanını inkâr etken edi. Olar keçiş qapalı, dep aytqan edi. Bir taraftan semetdeşlerimiz tura, ekinci taraftan arbiyler tura edi», – dep hatırlay Osmanov
«Bazıları laf etip, bu arbiylerge bu Ukraina toprağı olğanını ve bu yerde maniasız areket etmege aqqımız bar olğanını añlatmağa tırışqan edi», – dep qoşa qırımtatar faali Osmanov
Rusiye quvetçilerini yarıp keçken aktsiya iştirakçileri Ukraina keçiş noqtasına çapıp ketti. Timur Qırımoğlunıñ hatırlatqanına köre, olarnı ağlap qarşılağan ediler.
«Bazı Ukraina sıñırcıları Ukraina ve qırımtatar bayraqlarınen qarşılarına kelgen bizlerni körip ağlap başlağan edi. Rusiye propagandası Qırımnıñ aman-aman bütün ealisi Rusiyege qol tutqanını aytqanına baqmadan, olar quvançını gizlemedi. Sıñırda olğan vaqıt olar bizge qol tuttı», – dep hatırlay o adise-vaqialarnıñ iştirakçisi
Faaller «Turetskiy val» keçiş noqtasını yarıp keçip, qırımtatar halqınıñ lideri Mustafa Cemilevnen körüşti
«O, (Cemilev – QA) halqnıñ böyle areket etkenine pek quvanğan edi. O, birlik olğanımıznı ve er şeyni doğru añlağanımıznı is etken edi. Onı kirsetmeyceklerini añlağan soñ Mustafa ağa er kesten yarımağa qaytmalarını rica etti», – dep tarif ete Mustafa Osmanov
Faqat anda faallerni Rusiye quvetçileri beklep tura edi. «Tanklar ve BTRler tura edi, keçiş qapalı edi, amma çıqış içün az yer berildi. Qırımğa qaytqan er bir insannı kamerağa çıqarğan ediler», – dep hatırlay o vaqialarnıñ iştirakçisi Mustafa Osmanov
«Sıñırnı keçkende qaravul o qadar çoq olmasa da, qaytqanda bayağı çoq edi. Sıñır yolu ise pek tar edi, çetindeki tarlalarda ise mayınlar qoyulğanını aytmadılar. Şunıñ içün tek asfalttan keçmege mümkün edi», – dep tarif ete Timur Qırımoğlu
Mayıs 3 adise-vaqialarınıñ iştirakçileri Qırımnıñ Rusiye akimiyeti tarafından taqip etilip başladı. Beş qırımtatar faali ücümde ve «Berkut» eski ukrain mahsus bölüginiñ askerlerine qarşı küç qullanğanında qabaatlandı
Qırımtatar halqınıñ lideri, Ukraina halq deputatı Mustafa Cemilevniñ fikirince, 2014 senesi mayısnıñ 3-nde işğal etilgen Qırım ve esas Ukraina memuriy sıñırını «yarıp keçüv» «semetdeşleriniñ Rusiyeniñ yarımada işğaline qarşı normal bir cevap» oldı.
«Semetdeşlerimiz işğalciniñ Qırımda kimler yaşaycağına, kimler yaşamaycağına dair qarar bergenine qarşı normal cevap berdi. Bu normal bir açuv bildirüvi edi», – dep ayttı Cemilev 2019 senesi Qırım.Aqiqatqa
Cemilevniñ aytqanına köre, bir çoq qırımtatarı 2014 senesi yapqanlarını şimdi de tekrarlamağa azır. Mustafa Osmanov da aynı fikirde. 2014 senesi mayıs 3 adise-vaqiaları qorantasına tesir etse de, bugün de aynısını yapar edi, dep ayta
Bu yıl mayıs ayında qırımtatar faalleri «Barışıq – zorbalıq ve işğalge qarşı. İtibar yürüşi» aktsiyasını keçirecek edi. Faaller memuriy sıñırnı keçip, işğal altındaki Qırımğa kirecek edi. Faqat koronavirus yuqunçınıñ tarqaluv telükesi sebebinden «İtibar yürüşi» başqa vaqıtqa qaldırıldı