Aksönovnı mahkeme etmek: bunı kim ve nasıl etip yapacaq

Andrey Kirillov

Ukrainanıñ şarqındaki vaqialar ve mart ayında Qırımda yüz bergen vaqialar – bu nice cinayetlerniñ azırlanuvı ve yapılmasıdır. Cinayetçiler cezalanmaq kerekler – bu cemi insaniyetlikniñ aksiomasıdır. «Donetskniñ separatistleri» ve qırımlı Aksönov bütün dünyadan taqiqatçı, prokuror ve mahkemecilerniñ diqqatını celp ettiler – ve cinayetçiler mahkemeden qolay- qolay qurtulacaqlarını tüşünmemek kerekler.

Mesele şunda ki, Cenüp-Şarqında bulunğan cinayetçiler şimdilik bizim devletimizniñ qanunlarına köre mahkeme etilmek mümkünler, Aksönov ve onıñ tarafdarları endi diger daa yüksek derecege çıqtılar. Kontrterroristik operatsiyasından soñra, ciddiy qabaatlavlarğa oğrağan bir çoq maznunlar mahkemege çekilecek, amma «qırımlı ükümet» ile er şey bam-başqa. Olarnı cemi insaniyetlik bütün dünyanıñ közü ögünde mahkeme etecek.


Kremlniñ yardımını qavuslar artına saqlap, Qırımdaki vaqialarğa böyle qıymet kesmek mümkün: silâlı adamlar gruppası büyük sayıda vatandaşlarnıñ yaşamaq aqqını közge almay, qanunnı bozdı. «Qırım devrimi» neticesinde, könkret adamlarğa ve Ukrainağa ketirilgen zararnıñ esaplanuvı ğayet kerekli ve müim bir şey, amma, ilk evelâ diger– qanunsız yaqalanuv, qırsızlanuv ve öldürivlernen bağlı meselelerni kötermek kerek. İşte, Aksönovnıñ bu cinayetlerge alâqası olğanını tasdiqlap, onı mahkemege alıp ketmeli.

Halqara cinaiy uquğı ve «inaniyetlikke qarşı cinayetler»niñ baqıluvı yalıñız milliy qabaatlav sistemaları ve mahkemeleri faaliyet etmegeni vaqıtta çalışıp başlaylar. Aksönov ve meslekdeşlerniñ işi, işte bunıñ ile farqlana. Rusiye tankları ve silâsı astında saqlanıp, Aksönov, bir devletniñ telükesizligi degil, daa büyük ceryanlarnıñ qurbanı oldı. O, zemaneviy Avropada asılında qanun çalışamı ya da yoq, kibi sualni köterdi.

Bu mesele ise, ğayet ciddiy olğanı şübesizdir. Aksönov, onıñ türündeki «efendiler» kibi, Ğarp içün adaletniñ tiklenüvi ne derecede müim olğanını añlamay. «Bütün dünya mahv olsun, amma aqiqat yeñsin» –sade bir ibare degil, bu, «ğarpnıñ adliyeviy cemiyeti» olaraq bilingen küçlü korporatsiyasınıñ temel taşıdır.
İngiltere-sakson medeniyetniñ saipleri içün «aq-uquq» ve «mahkeme» sözleri ve aman-aman diniy terminlerdir. İşte, bu hırsız basqıncılar ile birlikte mahsus adamlarnı öldüre ve qıynay. Bunıñ episi Avropadan eki saatlıq yolnen ayırılğan küçük bir yarımadada yüz bermekte. O, cezalanmaq kerek: em, bu dünyada.

Aksönovnınıñ cinayetlerini taqiq etip, mahkemege çekmek meselesi diger ütilitar sebeplerden Ğarp içün kerekli şeydir. Çünki, o, aqıldan tayğan ğaddarğa hızmet etken cinayetçige oşay. Digerleri kelecekniñ zalımlarına hızmet etmesinler dep, onıñ kibilerni cezalamaq kerek. Ağır-sabırlı, amma, toqtatılması küç olğan ğarpnıñ mahkeme maşinası yaqında çalışıp başlaycaq – devletke ketirilgen ve esaplamağa mümkün olğan zarardan başlap, ayırı şahıslar çekkenlerni közge alacaq.

Andrey Şçekun, Aksönovnıñ «imayesi» tarafından hırsızlanıp, qıynaldı. Kendi ikâyesini Venada uq-qoruyıcılarnıñ mahsus toplaşuvında beyan etti. Mart ayında men qonuşqan Amerikanıñ ileri ketken matbuat vastalarınıñ jurnalistleri eminler, jurnalistler ve teşebbüsçilerniniñ kütleviy köteklenüvi içün Aksönov mesülietlidir. Olar bunı isbat ete bileler. Bundan ğayrı, Aksönov özü, Şçekun ve Kovalskiyniñ qırsızlanuvını bilgenini gizlemey edi ve olarnı tutqan yerge barıp kelgeni aqqında delliler mevcut.

Şimdiki vaqıtta, ğarbiy memleketlerniñ elçihanelerinde ve ÖBSE kibi halqara teşkilâtlarında, em de uquq qoruyıcı merkezlerde – qırımda yapılğan cinayetler aqqında malümatlar toplannıla. Ukrainli uquq-qoruyıcılar birlik-beraberlikte, «Aksönovnıñ işi» boyunca mahkemege alıp ketirecek faaliyetler alıp baralar. Bugünki künde endi, insan aqları boyunca Avropalı mahkemede, Kovalskiy ve Şçekunnıñ soyları tarafından arizalar qayd etildi, olarnıñ meselesini bu soy işlerni alıp barğan adliyeciler nezaret eteler.


Elbette, bu mesele qolay degil ve çoqqa uzaycaq. Aksönovnı yaqalap, mahkemege ketirmek – ciddiy iş. Amma, öz vaqtında Miloşeviç ve Husseyin özlerini tamam böyle, iç bir vaqıt cezalanmaycaqlarını is etip yüre ediler – qorqunçlı cinayetçiler, amma sadece cinayetçiler.

Andrey Kirillov, qırımlı közetici


«Fikir» rubrikasında bildirilgen tüşünceler müelliflerniñ noqtai nazarını bildirip, muarririyetnen aynı olmaması mümkün