KHDC özek şantajı: Qırım içün bir telükesi barmı?

BMT Telükesizlik Şurası Şimaliy Koreyağa qarşı yañı sanktsiyalar kirsetti. Bu sentâbrniñ 3-nde Phenyan keçirgen altıncı ve o küngece eñ küçlü sayılğan özek sınavğa qarşı yapılğan bir cevap. Ekspetler, Şimaliy Koreya rejimi gidrogen bombası yapqanını tahmin ete. Qabul etilgen qarar mücibi, KHDC tekstilniñ ihracatı, o devletke tabiiy gaznıñ ketirilmesi, cermay ve cermay mahsullarınıñ ketirilmesiniñ limiti sıñırlana.Ondan da ğayrı, bütün dünya devletleri Şimaliy Koreyağa yollanğan ya da andan çıqqan gemilerni teşkermesine çağırıla.

Kyiv halqara munasebetler institutı halqara munasebetler ve tışqı siyaset kafedrasınıñ dotsenti Aleksey Samoylov yañı Koreya cenki perspektivalarına inanmay.

– Elbette ki, bu davanı barışıq yolunen çezmek kerek. Şubesizdir ki, Phenyannıñ kütleviy qırma silâsı ve onı naql etüv vastaları mevcut. Men bellesem, Washington Şimaliy Koreyağa arbiy basqı yapmaqnıñ yersiz olğanı ve masa başında añlaşmaq kerek olğanını añlay. Rusiye aracı olabile, lâkin Kreml tarafından daa böyle bir teklif yapılmadı. Vladimir Putin şimdilik añlaşmaq kerek olğanı aqqında aytmaqta.

Halqara jurnalist, Ukraina çincinler Assotsiyasıyasınıñ azası Aleksey Koval, dünyanıñ qorqmasına sebep bar dep tüşüne.

– Eki yıl evelsi Phenyanda keçlen arbiy paradnı közetken analitikler Şimaliy Koreya raketalarınıñ parametrleri deñişip başlağanını qayd eteler. Esasen bu dolaylı delillerdir, onıñ içün özek şantajı yalan olabile. Ancaq soñki yıllarda Phenyan kerçekten de öz bombalarınıñ sınavını keçirip tura. Olar qorquzmaq içün qullanğan şeyleri – ğayrıdan işlengen yarım asırlık sovet tehnologiyalarıdır. Belki de olar Rusiyeden yardım almadan raketa motorları yapqandırlar. O ya da bu şekilde olsa da, dünya telükeli tehnologiyalarnıñ dağılmasına mania olamadı. Cenk başlağan taqdirde ilk olaraq darbe altına Cenübiy Koreya tüşer: çoq millionlı Seoul toplarnıñ mermileri yetecek mesafede yerleşmekte.

Arbiy ekspert, Ukraina mudafaa naziriniñ sabıq yardımcısı Leonid Polyakov, Şimaliy Koreyanıñ bu tarzdaki areketleri al-azırda kim içün kârlı olur degen sualni bere.

– Ekspertlerniñ: Şimaliy Koreya yalıñız ballistik raketanı degil de, gidrogen bombasını effektiv şekilde başqa qıtağa naql etip olurmı? - degen esas suali alâ daa cevapsız qalmaqta. Yañı özek tertibatı bayağı kompaktmı? Amma bu kerçekten de şubeli mesele. Lâkin ne yazıq ki, Şimaliy Koreya bizim ittifaqdaşlarımıznıñ diqqatını Rusiyeniñ Donbassqa yapqan tecavuzı ve Qırım işğalinden ayırmağa areket ete. Soñki zamanlarda ziyade faalleşken Kim Çen In, amerikalılarnen avropalılarnı Yaqın Şarq işlerinden uzaqlaştırmaq maqsadınen yapılmasında üçünci bir küçniñ iştirak etmesi istisna degildir. İşte Rusiye içün bu vaziyet elverişli olma ihtimali bar.

(Matirialnıñ metin şeklini Vladislav Lentsev azırladı)