Bir yıl evelsi – mayısnıñ 24-nde – Bağçasarayda Dünya qırımtatar kongressi İcra şurasınıñ azası Ervin İbragimov qaçırılğan edi. Rusiye yol inspektorları urbasına kiyingen adamlar onı mikroavtobusqa oturtıp belli olmağan yerge alıp ketken ediler. Qırım.Aqiqat muhbiri bu yıl devamında failniñ tapılması içün neler yapılğanını ögrendi ve Ervinniñ tuvğanları, yaqınları ve safdaşlarından onıñ tapılacağına ne qadar işanğanlarını soraştırdı.
Bağçasaraylı Umer İbragimov öz oğlunıñ sesini soñki sefer 2016 senesi mayısnıñ 24-nde eşitken edi. Ervin oña saat 23-lerde telefon açıp, maşnanıñ vesiqalarını qıdırmağa rica etti, olarnı öz iş yerinde qaldırmadımı dep soradı. Babası vesiqalar evde olmağanını ayttı, ve bunen laf bitken edi. Birazdan Umer İbragimov oğluna telefon açacaq oldı, amma telefonı endi sönük edi.
Kelecek künü işine ketkende o yol kenarında Ervinniñ maşnasını kördi. Anahtarları maşna içinde edi, rafçıq açıq edi, oğlunıñ özü – yoq edi.
Bir kün soñra İbragimovnıñ maşnası qaldırılğan yeri qarşısında turğan tükândan nezaret kamerasınıñ qayd etken video-qısımları internette yayınlandı. Qayıtlarda, Ervin zorbalıq ile qaçırılğanı tasdiqlana.
Qayd etilgen videolarda, yol çetinde mikroavtobus ve Rusiye yol inspektorlarnıñ kiyimine beñzegen urbalarğa kiyingen eki adam körüne. Olardan biri işater tayağını salladı ve İbragimovnıñ maşnasını toqtattı. Ervin maşnasından çıqtı ve şu eki adamnıñ artından ketip mikroavtobusqa yöñeldi. Bundan soñ kadrlarda – fail qaçmağa tırıştı, lâkin qarşıdaki ekisi oña yetişti, ve onı tutıp avtobusqa soqtı.
O vaqıt Ervin İbragimov 31 yaşında edi. O Bağçasarayda qırımtatar faaliyetçileri arasında körümli bir şahıs edi. Ervin şeer Meclisinde faal çalışa edi, Bağçasaray şeer şurasına deputat olaraq saylanıla edi.
Avgust ayında o Dünya qırımtatar kongressiniñ İcra şurasına saylanılğan edi. Ukraina ve Qırımdan DQTK idaresine saylanılğan altı kişiden birisi oldı.
Qırımtatarlarnıñ lideri Mustafa Cemilev Qırım.Aqiqatqa tarif etti ki, Ervinniñ qaçırılmasından biraz evel, o Ukraina prezidenti qırımtatar halqı işlerinde vekâletlisiniñ kâtibiyetine yolbaşçılıq yapmaqnı Ervinge teklif etken edi. Onıñ sözlerine köre, İbragimov başta razı olğan edi, amma soñra bunı red etti, çünki Qırımda hasta anasına muqayt olmaq kerek edi.
Mustafa Cemilev
Qaçırğanlarğa bedel teklifi
Bu qaçıruvdan soñ Ervinniñ ailesi Rusiyeniñ Qırımda çalışqan bütün organlarına muracaat etti: FSB, prokuratura, İİN, taqiqat komiteti. Federal telükesizlik hızmeti (FSB) binasında İbragimovnıñ babasını qabul etmege red ettiler ve o öz muracaatını mektüp şekilinde yollamağa mecbur oldı. Neticede İbragimovnıñ ğayıp olması munasebetinen, nasıl olsa da, cinaiy iş açıldı ve Taqiqat komiteti onnen oğraşıp başladı.
Ğayıp olğannıñ babası Umer İbragimov dey ki, asılında taqiqat alıp barılmay. Onıñ sözlerine köre, silâlı quvetler başta çalışqan kibi körünmege tırışa ediler, soñra ise asılında taqiqat aqqında bir de bir malümat bermekten vazgeçtiler.
Umer İbragimov, taqiqatçılar Ervinniñ qaçırılğanından ancaq üç ay soñra, mobil operatorına muracaat etip, onıñ telefonı qayda olğanını sorap başladılar.
«Taqiqatçı mahkeme vastasınen telefon bağlarınıñ taqip etilmesi içün ruhset alacaq edi. Mahkemeci buña qarşı çıqtı, men de buña şaştım. O soñra başqa mahkemecige muracaat etti ve andan, bir çare etip, ruhset aldı. Taqip ettiler, bizge bunı bildirdiler, lâkin anda iç bir şey olmağanını añlattılar», – dey Umer İbragimov
Bir keresi üç million soradılar. Men, er şeyni satıp, borçlarğa batacağımı ayttım, amma, emin olmaq içün, oğlumnıñ videosını rica ettimUmer İbragimov
Bunen beraber Ervinniñ soy-sopı öz küçlerinen onı qıdıra edi. Umer İbragimovnıñ sözlerine köre, cemaat taqiqatı neticesinde – qaçırğan adamlarğa ait ola bilgen eki maşna, ve Ervinni qaçıruvdan soñ köre bilecek qadın tapılğan edi. Ğayıp olğannıñ babası bu malümatnı taqiqatçılarğa yetkizdi, faqat bunıñ iç bir tesiri olmağan.
Oğlunıñ qaytarılması içün İbragimovlar ailesi bir million ruble miqdarında bedel ödemege vade etken edi. Ara-sıra, sanki qaçırğan şahıslarnıñ adından SMS-mesajları kelip tura edi.
«Bir keresi üç million soradılar. Men, er şeyni satıp, borçlarğa batacağımı ayttım, amma, emin olmaq içün, oğlumnıñ videosını rica ettim. Soñra ise teslim ceryanı aqqında añlaşmağa mümlün olur edi. Olar yazdılar: «Siz bizni açuvlattıñız, siz bunı da istemeysiñiz. Biz onıñ parmaqlarını kesermiz». Ve bir şiar yazdılar: «Rusiyege şan-şüret», – dedi Umer İbragimov.
Ervin İbragimovnıñ babası, Umer İbragimov
Bütün bu kibi mesajlar aqqında malümatnı o taqiqatçılarğa bildire edi, lâkin olar bu SMS-lerge qulaq asmamağa tevsiye ete ediler. Ervinniñ babası, mesajlar yollağanlarnıñ arasında kerçek aydutlar da olğanını tüşüne, lâkin olarnıñ peşinden tüşmege imkân olmadı.
Bir keresi, Umer İbragimovnıñ sözlerine köre, belli olmağan şahıslarnen yazışıp, o oğlu içün 400 biñ ruble berecegi aqqında añlaştı. Evelden bunı taqiqat organlarına haber etti. Paranı Aqmescitte, Vorovskiy soqağında teslim etecek edi. Ervinniñ babası, o yerde para degil de «qoqla» – 5 biñ ruble sarılğan bir demet qaldırğanını tarif ete. Umer İbragimovnıñ sözlerine köre, bu teslim etüv ceryanını taqiqatçılar da nezaret ete edi.
«Demetni qaldırğan soñ biz 40 daqqa qadar beklep turğandırmız. Bekledik, men keri kelgende ise şu demet endi yoq edi. Men olarğa (taqiqatçılarğa – QA) haber etem, olar ise, kimse iç bir şey körmegenini aytalar. Bundan evel ise olar, demetniñ qoyulğan yerni nezaret etkenlerini ayta ediler. Qısqası, körmey qaldılar bunı. Albu ki, 10-12, belki de daa çoq, adam ediler», – dey Ervinniñ babası.
Qaçıruvdan evel FSB hadimleri onıñ boksnen oğraşıp oğramağanınen meraqlana edi. Daa birisi onı işbirlikke çağıra ediUmer İbragimov
Onıñ sözlerine köre, taqiqatçı soñki kere onnen taa yanvarniñ soñunda bağlanğan edi ve müim bir şey söylemedi. Umer İbragimov, Taqiqat komiteti, bu qaçıruvnıñ artında Rusiyeniñ mahsus hızmetleri turğanını bilip, bu taqiqatnı boykot etkeninde emin.
O dey ki, nezaret kameralarınıñ qayd etken videolarında Ervinni avtobusqa oturtqan adamlar mahsus kiyimde olğanlarından ğayrı başqa şeyler de buña işaret ete.
«Qaçıruvdan evel FSB hadimleri onıñ boksnen oğraşıp oğramağanınen meraqlana edi. Daa birisi onı işbirlikke çağıra edi. Ervin bunı red etti, o ise qorqutuv ile: seniñ qardaşlarıñ olğanını unutma, – degen. Bu qaçıruvdan ögüne edi. Ve şimdi siz hulâsa çıqarıñız, men kim bunı yapqanını tüşüne bilem», – dey Ervinniñ babası.
«Böyle bir şeyni duşmanıma tilemem»
Ervinniñ meselesinde de, zorbalıqnen qaçırılğan başqa adamlarnıñ meselesinde de, elimizden kelgenini yaptıq. PACE, OSCE kibi halqara muessilerniñ vesiqalarına maddeler kirsettikRefat Çubarov
İbragimovlar ailesi öz felâkeninde tek başına qalmadı. Qırımda bir-çoq dost ve arqadaşlar Ervinni qıdırıp başladı, yarımada tışında ise büyük informatsion kampaniyası başlatıldı. Dünya qırımtatar kongressi de öz azasınıñ tarafını tuttı. DQTK vekilli Ervinniñ ğayıp olması aqqında halqara meydançıqlarda beyan ete.
«Ervinniñ meselesinde de, zorbalıqnen qaçırılğan başqa adamlarnıñ meselesinde de, elimizden kelgenini yaptıq. PACE, OSCE kibi halqara muessilerniñ vesiqalarına maddeler kirsettik. Körüşkenimiz bütün halqara siyasetçilerine Ervinniñ qıdıruvında yardımcı olmaq muracaatınen buyurdıq. Bir sıra devletlerde, şu sırada Türkiyede de, mitingler keçirildi, şu cümleden Rusiyeniñ elçihaneleri qarşısına da çıqıldı», – dedi Dünya qırımtatar kongressiniñ yolbaşçısı Refat Çubarov Qırım.Aqiqatnıñ muhbirine.
Refat Çubarov
O iç te şubelenmey, Ervinniñ esir etilmesinde Rus silâlı quvetlerniñ eli bar.
Çubarov, Ervinniñ sağ olğanına ümüt ete, amma DQTK reisi dey ki, «işğalci akmiyet bu qaçıruvğa alâqadar olğanını qabul etmege azır olmağanı – onı raatsız ete».
Taqımımızdaki çoqusı adamlar içün Ervinniñ esir etilmesi soñki tamçı oldı, bundan soñ biz artıq iç bir şey yapmayıp oturıp olamaycağımıznı añladıqYevgeniya Andreyük
Dünya qırımtatar kongressinden ğayrı Ervinniñ qıdıruvında «CrimeaSOS» teşkilâtı da faaliyet alıp bara. Er aynıñ 24-nci kününde teşkilâtnıñ failleri Kyivde Rusiye elçihanesi qarşısında aktsiyalar keçirip, Qırımdaki zorbalıq ve qaçıruvlarnı taqip etmege talap ete.
«Taqımımızdaki çoqusı adamlar içün Ervinniñ esir etilmesi soñki tamçı oldı, bundan soñ biz artıq iç bir şey yapmayıp oturıp olamaycağımıznı añladıq. Yüz bergen deşetni körüp turğanımıznı eñ keñiş surette añlatmağa istegenimizni añladıq. Bizler içün, ilk evelâ, qaçırılğanlarnıñ ve zarar körgenlerniñ ailelerini desteklemek, olarnen beraber beklegenimizni bildirmek müim edi. Ve biz o yerde (Qırımda – QA) üküm sürgen akimiyetten talap etemiz ki, olar bu vaqialarnı izaatlasınlar, ğayıp olğan bu adamlar qayda olğanlarını añlatsınlar», – dep, «CrimeaSOS» temsilcisi Yevgeniya Andreyük aktsiyalarnıñ maqsadını izaatladı.
Yevgeniya Andreyük
Ervinniñ qaçıruvını teşkil etkeninde Çoqluq tarafından şeklengen Rusiyeniñ silâlı quvetleri soñki sefer bu adiseni keçken sene yazda halq ögünde izaatlağan edi. İyünniñ 6-nda Taqiqat komiteti, matbuat açıqlamasını dağıtıp, olarnıñ hadimleri bağçasaraylını qıdırmağa devam etkenini beyan etti.
İyül ayında ise Natalya Poklonskaya, o zaman daa Qırım prokurorı vazifesinde bulunıp, Ervinniñ qaçırıluvından bir ay keçken soñ onı sağ körgenlerini beyan etken edi. O dedi ki, bu adise «cumhuriyetniñ uquq qoruyıcı organlarına qarşı menfiy tüşüncelerniñ ve açuvnıñ peyda etilmesi içün yapılğan provokatsiya» olmaq mümkün edi. İbragimovlar ailesi Poklonskayanıñ sözlerini – kerçek hırsızlarnıñ gizlenilmesi olaraq qabul etti.
Ğayıp olğan qırımlılarnı desteklemek içün keçirilgen «Ervin qayda?» aktsiyası
Ervinniñ babası kederlenip dey ki, oğlunı tapmaq içün bütün çarelerni qullandı ve daa ne yapmaq mümkün olğanını bilmey.
«Men angi qapığa daa barıp qaqacağımı bilmeyip. Angi dağlarğa tırmaşmaq, angi qobağa kirmek kerek olğanımı bilse edim, yapar edim. Kimge muracaat etecegimi, kimge yalvaracağımı bilmeyim. Bügün, maña yardım etsinler dep, tiz çökmege azırım. Lâkin kimge muracaat etecegimi men bilmeyim. Doğrusı, böyle bir şeyni, menim alıma ve oğlumnıñ alına tüşmekni, duşmanıma bile tilemem», – dedi Ervinniñ babası.
Umer İbragimov, onıñ oğlu sağ olğanına de FSB qollarında olğanına ep ümüt ete. Ve, özü degei kibi, onıñ bir tek ümüti qaldı.