26 noyabrde Hayser Cemilevniñ Rusiyedeki 10 sanlı Astrahan apishanesinde apis müddeti soñuna yete. Qırımtatarlarnıñ milliy lideriniñ oğlu, muqaytsızlıqnen öldürüv yapqanında qabaatlanıp, Qırımnıñ işğalinden soñ Rusiye akimiyeti ve teşviqatçıları tarafından babasına basqı aleti olaraq qullanıla. Üç künden soñ, Rusiye qanunlarına köre, o azat etilmek kerek. Lâkin onıñ yaqınları ve advokatları beklenilmegen vaziyetlerden saqınalar.
Qırımtatar milliy lideriniñ oğlu üç künsiz üç yıl ve sekiz ay devamında azatlıqtan marum etile. 2013 senesi o, aileniñ dostu olğan Fevzi Edemovnı muqaytsızlıq ile öldürgeninde qabaatlandı. Onıñ cezası aqqında qararnı ukrain mahkemesi çıqara edi, yarımada işğal etilgen soñ ise Hayser Cemilev bir cinayet içün eki kere maküm etilgen oldı ve Rusiye apishanesinden keçmege mecbur qaldı. Bu meselede Qırım.Aqiqat daa evel yaza edi.
«Onıñ azat etilecegine qadar qalğan saatlerni esaplaymız»
Cumaertesi künü, 26 noyabrde, Hayser Cemilevge belgilengen ceza müddeti soñuna yetecek. Lâkin, Rusiye qanunlarına köre, onı, müddetniñ biteceginden ögüne soñki iş kününde, yani cuma künü, 25 noyabrde, yibermek kerekler. Mabusnıñ tuvğanları onı qarşılamağa ende azırlanalar.
Qırım.Aqiqatnıñ malümatına köre, onı anası ve ömür arqadaşı qarşılacaqlar. Olar 23 noyabrde Astrahange uçacaqlar.
Soñki aylar ve soñki aftalar bizge ağır keldi. Onıñ azat etilecegine qadar qalğan künlerni degil de, saatlerni esaplaymızSafinar Cemileva
«Menim içün bu pek eyecanlı an. Soñki aylar ve soñki aftalar bizge ağır keldi. Onıñ azat etilecegine qadar qalğan künlerni degil de, saatlerni esaplaymız. Ve niayet ende soñunace bekledik, yarın endi uçacamız. Ümüt etemiz, oğlumıznı hayırlısınen qarşılap alarmız, onı qucaqlarmız, öpermiz ve ömür devam eter», – dedi Qırım.Aqiqatqa mabusnıñ anası Safinar Cemileva.
Soñki kere o onı koloniyada eki ay evelsi körgen edi. Dey ki, oña apiste qolay degil: «Onıñ alı qanaatlendiricidir, lâkin zindan o zindandır. Ne deceñ? Bu onıñ içün büyük stress oldı. Endi onı iç bir maniasız yibereceklerine ümüt etemiz. O rus qanunlarına köre bütün müddetini keçirdi, albu ki bütün bu rus mahkemesi qanunsız edi».
Safinar Cemileva
Evlât bu evlâttır, o qadar körüşmemege ağırdır. Albu ki sovetler zamanında meni ögretken ediler, men ömrümniñ büyük qısımını yaqınlarımdan uzaqta keçirdimMustafa Cemilev
Hayserniñ tuvğanları onı apishaneden alıp Kyivke ketirecek olalar, çünki Qırımda oña qarşı rus uquq qoruyıcıları taradından basqı yapılacağından qorqalar.
Paytahtta öz oqlunı Mustafa Cemilev te bekley. «Elbette, bekleyim onı. Soñki sefer onnen 3,5 yıl evelsi körüşken edik. Evlât bu evlâttır, o qadar körüşmemege ağırdır. Albu ki sovetler zamanında meni ögretken ediler, men ömrümniñ büyük qısımını yaqınlarımdan uzaqta keçirdim», – dey qırımtatarlarnıñ lideri.
Qoruma «mahsus operatsiya» azırlay
Advokatlar ve uquq qorçalayıcılarnıñ fikirince, Hayser Cemilev Rusiyede esir olaraq, mahsus hızmetler ve yerli akimiyet tarafından babasına basqı yapmaq içün qullanıla, çünki babası Qırımnıñ işğaline qarşı çıqa. Qayd etmeli ki, Hayserniñ tuvğanları koloniyada onnen körüşmek içün ruhset almağa tırışqanda, Rusiye akimiyetiniñ tarafını tutqan haber vastaları iç bir zorluqsız mabus ile körüşe bile ediler, ve onıñ izaatlarını Mustafa Cemilevge qarşı propaganda filmlerinde qullana ediler.
Cemilevniñ özü de emin ki, bu onıñ siyasiy noqta-i nazarı sebebinden rus uquq qoruyıcıları Haysernen o qadar meraqlanalar. «Bu şübesiz öyledir, çünki Hayserniñ Ukrainadan tış çıqarılması – qanunsız areket edi. Soñ onı lagerde qıynap başladılar. 210 kün devamında onı çıqarmayıp, izolatörde tuttılar. Sovet akimiyeti vaqıtında bile öyle yapmay ediler. Olar (rus akimiyeti – QA) belley ki, onı bu şekilde qıynasalar, menden Rusiyege uyğun bir areketler köre bilecekler», – dep beyan etti Qırım.Aqiqatqa Mustafa Cemilev.
Mustafa Cemilev
Bundan evel Astrahandeki Sovet rayon mahkemesi Hayser Cemilev içün üç yıllıq memuriy nezaretni tainledi, ve Rusiyeden tış çıqmağa yasaq etti. Bu sebepten advokatlar onıñ kerçekten azat etilmesi şübeli olğanınen raatsızlar.
«Soñuna qadar daa belli degil, cuma künü ne olacaq. Bu sebepten biz onı Kiyevke alıp ketmek içün «mahsus operatsiya» azırlaymız. Hayserge tainlengen memuriy nezaret buña keder etmek mumkün, ve onı Ukrainağa yibermey bileler. Lâkin o – Ukraina vatandaşı olğanı içün, onı Bağçasarayğa yollasalar, o anda, Rusiye qanunlarına köre, 90 künden ziyade qalıp olamaycaq», – dep qayd ete Mark Feygin.
Hayserge qarşı yañı sahte iş açılmaq mumkün. Bu sebepten Rusiye uquq qoruyıcıları oña irişip olmaycaqlarını teminlemege kerekNikolay Polozov
Bundan da ğayrı advokatlar, Hayser Cemilevge qarşı Rusiyede yañı cinaiy iş açılamaq mumkün olğanını da red etmeyler. «Hayserge qarşı yañı sahte iş açılmaq mumkün olğanını da köz ögünden çırmamaq kerekmiz. Meselâ, sanki o apishanede bir şeyler qırsızladı ya da bekçige ücüm etti demek mümkünler. Ya da, o azat etilgen soñ da provokatsiyalar yapılmaq mumkün. Birisi yanına kelip te, bir qurşun taşlasa – bu da onı yaqalamaq içün sebep olmaq mumkün. Bunı köz ögüne alıp, onıñ azat etilgeni vaqıtta, Rusiye uquq qoruyıcıları oña irişip olamaycaqlarını teminlemege kerekmiz», – dey Nikolay Polozov.
Hayser Cemilevniñ azat etilmesi içün imayeciler Ukrainanıñ Rusiyedeki konsullıq hızmetlerini celp etmege niyetliler. «Konsullar apishanege hızmet maşnalarınen kelecekleri beklenile, bu maşnalarda Hayser de yürecektir. Böyle maşnalar toqtatılmay ve teşkerilmey. Men ümüt etem ki, eñ azından bu – oña qarşı provokatsiyalar yapılmaycağına kefil olmaq mumkün», – tarif etti advokat.
Polozovnıñ sözlerine köre, Hayser Cemilevge Ukrainağa çıqmağa izin bermeseler, o Rusiyedeki Ukrain konsullığına ketirilecek, ve bütün problemli meselelerniñ çezilecegine qadar anda olacaqtır.
Oğlunıñ qaytacağında Mustafa Cemilev te emin degil. Böyle olmasa, qırımtatarlarnıñ lideri oğlunıñ azat etilmesini halqara müessiselerde talap etmege niyetli.