Aqmescit — Qırım musulmanları içün iyün 18 künü muqaddes Ramadan ayı başlandı. Qırım musulmanları diniy idaresine Ramadan ayınıñ hususiyetleri aqqında tarif ettiler.
Bu sene Ramadannıñ ilk künü iyün 18-ne keldi. Oraza 29 kün devam etecek — iyül 16-na qadar. İyün 18-ne keçer gecesi musulmanlar birinci teravih namazını qıldılar. Ramadan ayında aqşam namazından soñ qılınğan qoşma namazdır. Bu gece Aqmescitniñ merkeziy Kebir camisinde bir 70 insan toplandı. Ramadan ayı devamında Qırımnıñ er camisinde teravih namazları keçirilecek, er istegen insan qoşula bile.
Şunı kayd eteyik ki, bu sene muqaddes aynıñ başlanuvı ile bazı añlaşılmamazlıqlar bar edi. İçtimaiy ağlarda Ramadan ayınıñ ilk künü iyün 17-ne kelgeni, oraza ise 30 kün devam etecegi aqta malümat tarqaldı. Amma Qırım ve Aqyar musulmanları diniy idaresinde (QMDİ) bu bildirüvni red ettiler.
«Bazı aqımlar Qırım musulman ümmetini bozmaq maqsadınen er yıl orazanıñ başlanuv tarihını ve Qurban ve Oraza bayramlarınıñ keçecek tarihını qullanıp, bu kibi areketlernen oğraşa», – deyler Müftiyatta.
Bedava iftarlar
Deyler ki, orazanı tutqan insannıñ sağlığına fayda ola. Ramadan ayında insan özüni aş ve suvda sıñırlay, neticede yuregine yük azlaşa ve qan basımı eksile. Qanda holesterin seviyesi de eksile, qan donümi eyileşe. Onıñ içün oraza yürek-damar hastalıqları olğan insanlar içün faydalıdır. Oraza arıqlamağa yardım ete, neticede damarlarğa yük azlaşıp, revmatizm ağrısı tedaviylene bile.
Er kün orazanıñ soñunda iftarlar keçirile — Ramadan ayı devamında aqşam yemegi. O yerli vaqıtqa köre aqşam namazından soñ keçirile. Bu sene bedava iftarlarnıñ keçirilmesi Kebir camide ve Qırımnıñ diger camilerinde de planlaştırıla. İftarlar muqaddes aynıñ devamında keçirilecektir. Er istegen insan qoşula bile. İftarnı imkânı olğan er bir adam keçire bile.
Vacip iane
Muqaddes aynıñ devamında sögünmek ve açuvlanmaq, kelişmegen işlerni yapmağa olmay. Musulmanlar eyi areket yapmaq, hasta ve muhtaclarğa yardım etmek, vacip iane — fitrni bermek kerektir. Fitr — muhtaclarğa berilgen paranıñ muayyen miqdarı. 2015 senesi Qırımda ianeniñ aşğariy miqdarı — insandan 100 ruble, azamiy — sıñırsız.
Qırım Müftiyatında deyler ki: Ramadan ayınıñ muqaddesligini yeterli seviyede qullanmaq içün Qurannıñ ögrenilmesine vaqıt ayırmaq kerek. Qurannıñ ayat ve sürelerini añlamaq, oña köre areket etmek, eyi tarafqa deñişmek, nuqsanlar üzerinde çalışmaq içün tırışmalı.
«Ruhiy temizlev ve yañılav»
Birinci qırımtatar ATR telekanalınıñ programma müdiriniñ muavini Mavile Halil orazanı bir qaç yıl devamında tutsa da, soñ zamanları muqaddes ayğa munasebeti deñişkeni aqta bildire.
«Endi orazanıñ bitmesini degil de, başlanmasını bekleysiñ. Çünki orazada musulmanlar içün nimetniñ sayısı sıñırsızdır. Oraza tutqanlar ebediy dünya aqqında, özünde neni deñiştirmek kerek olğanı aqqında tüşüneler», – dey Halil Qırım.Aqiqatqa.
Aştan vazgeçüv meselesine kelgende, Mavileniñ aytqanı kibi, bu da insannıñ öz tabiatı üzerinde yapqan büyük bir iştir.
«Er künlük yemegimiz bizim içün tabiiy bir şey kibi ola. Amma oraza vaqtında aç olıp, suvnıñ da damı bar olğanını is etemiz. Ramadan — Yüce Rabbimizniñ qullarına minneti ne derecede büyük olğanını añlamaq içün bir fırsattır. Şunıñ içün bu pek müim bir devirdir. Ruhiy temizlev ve yañılavdır», – dep qoşa ATR programma müdiriniñ muavini.
Qırım Müftisiniñ mesüliyetli kâtibi Ayder Acimambetov aytqanı kibi, onıñ içün Ramadan, er bir musulman içün, imkânlar ayıdır.
Bu vaqıtta eyilik yapmağa istek peyda ola, musulmanlar er vaqıt bunıñ ile ayırılmaq kerek, ebet, amma muqaddes ayda eyilikniñ miqdarı ğayet artmaq kerektirAyder Acimambetov
«Bu ay devamında Allah bizge ayatımız aqqında fikir yürsetmek imkân bere. Bu vaqıtta eyilik yapmağa istek peyda ola, musulmanlar er vaqıt bunıñ ile ayırılmaq kerek, ebet, amma muqaddes ayda eyilikniñ miqdarı ğayet artmaq kerektir», – dey Acimambetov Qırım.Aqiqatqa.
Bundan da ğayrı, dey Ayder, Ramadan ayı oña em ruhiy, em beden ceetinden temizlenmege fırsat bere.
«Aşqa muhtac olğan ve yıl boyu açlıqqa dayanmağa mecbur olğan insanlar aqqında tüşünmege başlaysıñ. Açlıqtan çekişken er bir insan içün Allahnıñ rizasını soraycaqmız», – dey o.
90 yaşında qartbaba stimul olaraq
«Balalığımdan dinimizniñ güzelligi ve muqaddes aynıñ devamında orazanıñ emiyeti aqqında ikâyelerni eşite edim, – tarif ete Qırım.Aqiqatqa NAR toy agentliginiñ saibi ve reberi Niyara Nagayeva. Orazanı o endi 11 yıl tuta.
Nagayeva dey ki, onıñ içün orazanıñ başlanması – «bir ay devam etken bayramdır».
«Bu künleri Allahnıñ minneti, elâllığı, cümertliginiñ sıñırı yoq. Fırsatımız! Daa da eyi, merametli, samimiy olmaq içün fırsat... Öz ve yaqınlarımnıñ günâhları, vefat etkenler içün közyaş ile afu sorayım, Allahtan bizge eki dünyada da eyilikni sorayım. Bu ay devamında ediye etmek, quvandırmaq ve ayrette qaldırmağa sevem», – dey Niyara.
O qartbabasına yardımı, bilgisi ve İslâm sevgisi içün minnetdar olğanını bildire.
Yaznıñ bu uzun ve sıcaq künleri orazanı tutıp olamaycağımnı tüşünip, qartbabama baqam ve Allah bizge küçümizde olmağan şeylerni yollamağanını añlayımNiyara Nagayeva
«Qartbabam 92 yaşında. Menim içün o – stimul, lâyıq örnektir. Orazanı endi 70 yıldan ziyade tuta. Bugün gece onıñ ile birlikte oraza tutmağa niyet ettik. Saba ise o bostanda otnı cıyıştıra edi», – tarif ete toy agentliginiñ reberi.
«Yaznıñ bu uzun ve sıcaq künleri orazanı tutıp olamaycağımnı tüşünip, qartbabama baqam ve Allah bizge küçümizde olmağan şeylerni yollamağanını añlayım», – dey Niyara.
Muqaddes aynıñ devamında qız vatandaşlarını Allahtan afu soramağa, bir-birine sabırlı olmağa, dua etmege ve imanlarını qaviyleştirmege çağıra.