Mayıs 18 künü bütün dünya qırımtatar halqınıñ sürgünligi qurbanlarını aña edi: 71 yıl evelsi, 1944 senesi yarımadadan Orta Asiyağa insanlar – Qırımnıñ tamır halqı ile birinci eşelon yolğa çıqqan edi. «Nastoyaşçeye vremâ» qırımtatarlarnıñ yetekçisi Mustafa Cemilev ile milliy facia aqqında laf etti.
– Gece, ya qaşqır, ya çaqallar uluy. Ağlayım, bir şey olmaz dep, meni tınçlandıra ediler. Bu vaqıttan hatırlavlarım saqlandı. O vaqıt üç yaşımda edim.
Eñ qorqunçlı – birinci eki yıl. İnsanlarımız açlıq, qıyın iş, hastalıq sebebinden kütleviy sürette elâk ola. Altmış seneleri bir talilni keçirdik, birinci eki yıl içerisinde 46% elâk olğanı aqta malümat alğan edik.
– Qırımtatarlarnıñ taqdirini bir söznen añlatmağa rica etseler, nasıl bir söz olur edi?
– Facia sırası. 1917 senesinden başlap, ayırım, ükümetimizniñ, milliy toplaşuvımıznıñ yoq etilmesi. 1920 seneleri açlığı. Zengin köylülerge yapılğan basqı, Qırım tışına bir 50 biñ aileniñ quvulması. Soñ ise kütleviy sürgünlik, nice yıllar devamında Vatan avdeti oğrunda küreş.
– Qırımtatarlarnıñ XXI asırnıñ başındaki taqdirini nasıl añlatmaq mümkün?
– Ümüt vaqtı edi. Ukraina devletinde mustaqillikni tapıp, kelecekke ümüt besley edik. İşğalden soñ kene er şey keri qayta.
Tünevin sürgünlikniñ 71 yıllığı munasebeti ile taziyeni bildirmek içün Erdoğan telefon etti. Türkiye iç bir vaqıt Qırım işğalini tanımayıp, Ukraina tarafında olacağını açıqtan ayttı. Aytqanım, bizge kerek olğan tek bir yardım – Qırımnıñ işğalden azat etilmesine qol tutmaqtır. O, iyün 7 künü Türkiyede parlament saylavları olacaq, kelseñiz – muzakere etermiz, dep cevap qaytardı.
– Sizge kene Kremlden telefon etip, «№1 abonent»nen qonuşmağa teklif etseler, oña ne dersiñiz?
– «Onıñ ile ne aqta laf etmege mümkün, bilmeyim. Sadece laf etmecem. Bıltır avgust ayında maña böyle teklif kelgen edi, Putin daa bir kere laf etecek olğan edi. Semereli subet olsa – yarın sizge bütün qapılar açılır, degen ediler. İsteseñiz – keri, Qırımğa. Oğluñız da azat etilir. Amma men böyle ayttım: «Demek, oğlum sizde reinedir? Terroristlerniñ areket tarzı. Padişañızğa aytıñ: terroristlernen muzakere keçirmeyim.
Maqaleniñ asıl nushası – «Nastoyaşçeye vremâ» saytında