Aqmescit – Kefede Qırımtatar Milliy Meclisiniñ regional yolbaşçılığını deñiştirecek oldılar. Nezaretçilerniñ fikrine köre, deñiştirüvniñ teşebbüsçisi Devlet Şurasınıñ spiker muavini Remzi İlyasovnıñ «Qırım» areketi oldı. Qurultaynıñ Merkeziy saylav komissiyasında ketişatnıñ bozuluvı sebebinden saylav neticelerini tanımaylar. Mütehassıslar işbu areketlerde akimiyette olğan insanlarnıñ menfaatını köreler.
Kefe regional meclisinde yolbaşçılığınıñ deñiştirüvi aqqında «Qırım» qırımtatar halqınıñ cemaat areketiniñ Facebookta paylaşqan beyanatından belli oldı. Aşkâr etilgen malümatqa köre, Meclisniñ yañı reisi Selver Ziyadinov oldı. Ondan evel işbu vazifeni İbragim Muratov eda ete edi. Soñkisi vazifelerinden sağlığı zayıf olğanından vazgeçkenini bildirdi.
Yañı saylanılğan reis «oña kösterilgen işanç içün meclis azalarına minnetdarlığını bildirdi ve ileride öz faaliyetini, Kefe regional meclisiniñ reisi olaraq, «Qırım» cemaat birligi ile işbirlikte körgenini qayd etti. Ziyadinov şunı da bildirdi ki, «mezkür areketniñ nizamname ve ümdesine bütünley qol tuta» eken, haber ete QHA.
Qırım.Aqiqat neşiri Selver Ziyadinov ile bağlanıp olamadı. «Qırım» areketiniñ başı Remzi İlyasovdan da izaat almağa fırsat olmadı – o, jurnalistlerniñ telefon bağlarına cevap bermedi.
Qurultaynıñ Merkeziy saylav komissiyası şübelene
Qırımtatar Milliy Qurultayınıñ Merkeziy saylav komissiyasınıñ reisi Zair Smedlâyev, Qırım.Aqiqatqa Kefe meclisi yolbaşçılığınıñ deñişüvini izaatlap, anda saylav ketişatı bozulğanını bildirdi. «Meclis reisi toplaşuvda degil de, yerli meclislerniñ azaları vekil olğan qırımtatarlarnıñ regional konferentsiyasında saylanıla. Regional konferentsiyası ise keçirilmedi», – dep añlattı o, qırımtatar halqınıñ milliy idare organları aqqında maddege esaslanıp.
Zair Smedlâyev
O şunı da qayd etti ki, eger de regionl meclisniñ reisi öz vazifelerinden vazgeçse, onıñ yerine muavini keçmek kerek. Kefede bu talap, Smedlâyevniñ aytqanı kibi, körmemezlikke urulğan edi. O şunı bildirdi ki, regional konferentsiyasınıñ teşkil etilmesi boyunca Qurultaynıñ Merkeziy saylav komissiyasına Kefe meclisinden muracaat kelmedi, anda yüz bergen adiseler ise Qurultaynıñ Teftiş komissiyası ve Qırımtatar Milliy Meclisi tarafından ögrenilecek.
Belgisiz qalmağa istegen Meclis azalarından biri Qırım.Aqiqatqa şunı bildirdi ki, Meclisni Rusiye şekline ketirip olamağan «Qırım» areketiniñ yolbaşçılığı bunı qırımtatar regional meclisleri vastası ile yapmağa istey. «Çeşit usullar qullanıla: qorquzuv, sorğu ve ilâhre. Esası – akimitke qol tutmaq kerek», – dedi o.
«Regional meclisleriniñ esas küçü – cemiyet destegi»
Qırım sisetşınası Vladimir Yegorov emindir, Meclisniñ regional bölükleriniñ yolbaşçılıq saylavlarını keçirmek, daa doğrusı «işbu bölüklerniñ zaptını keçirmek, siyasiy reğabetke kelişe».
«Bu usulnı memuriy resursları olğan insanlar qullana. Aynı yollar ile yaqında Qırımda «regionlılar» Qırım afganlılarnı zapt ete edi», – hatırlattı Yegorov Qırım.Aqiqatqa bergen izaatında.
Akimiyet çeşit usullarnı qıdıra ve qırımtatarlar ile küreşte muayyen yolnı tapıp olamay, şunıñ içün de qorqutmağa, de yaqalamağa, de zapt etmege tırışaVladimir Yegorov
Regional meclis ile yüz bergen vaziyette, siyasetşınasnıñ fikrine köre, teşebbüsçiler «yañılırlar». «Çünki oña (qırımtatar regional meclisine. – Muar.) akimiyetniñ yuridik tanuvı kerekmey, onıñ resmiy qaydı yoq, onı yañı yolbaşçılıqqa resmiyleştirmege mümkün degil. Regional meclisleriniñ esas destegi – cemaat destegi ve faallerniñ yardımı, olarnı ise «ğayrıdan resmiyleştirip» olamazlar».
«Akimiyet çeşit usullarnı qıdıra ve qırımtatarlar ile küreşte muayyen yolnı tapıp olamay, şunıñ içün de qorqutmağa, de yaqalamağa, de zapt etmege tırışa», – dey Yegorov.
Kürkçi: Rejissörlar deñeme topuznı işlettiler
Qırım mütehassısı Yusuf Kürkçiniñ fikrine köre, Kefe regional meclisiniñ başı saylanılğanda ketişat bozulğan olsa, böyle rey berüv neticelerine ciddiy yanaşmaq acet de yoq. «İnsan sağlığı zayıf olğanından vekâletlerinden vazgeçse, demek, mecliste onıñ yerine muavini keçe», – dedi Kürkçi Qırım.Aqiqatqa.
Kefe regional Meclisiniñ yolbaşçılığını deñiştirmek ıntıluvnı ekspert teşebbüsçilerniñ mahsus bir vaziyetni meydanğa ketirmek içün mehanizmni işletmek ıntıluvı olaraq tanıy.
«Kefe regional Meclisiniñ yolbaşçılığını deñiştirmege istegenler deñeme topuznı işlettiler, belki. Bu kibi sanalaştıruv rejissörları regional meclislerni ileride daa da meraqlı ve kelirli sanalaştıruvlarnı qoymağa imkân berecek mehanizmlerge çevirmege isteyler. Bu adiselerniñ iştirakçileri kimde ne qadar regional meclisi bar olğanını sayıp baqacaqlar. Misal içün, yarın regionlardan Qurultayğa çeşit meselelerniñ çezilmesi, ya da nevbetten tış sessiyanıñ çağırılması boyunca muracaatlar kelmege başlasa, vaziyet deñişe bile», – dep tüşüne Kürkçi.
Qırımtatarlarnıñ sayısı çoq olğan regionlarda saylav ketişatını bozmağa qıyınYusuf Kürkçi
Aynı vaqıtta siyasetşınas böyle areketlerniñ diger regionlarda da yüz bere bilecegi aqqında şübelene. Kefede, sözlerine köre, işbu vaqia anda yaşağan qırımtatarlarnıñ sayısı az olğanından sebep yüz berdi. «Qarasuvbazarda böyle şey olamaz edi, Bağçasarayda, qırımtatarlarnıñ sayısı çoq olğan regionlarda saylav ketişatını bozmağa qıyın, çünki konferentsiyada iştirakçilerniñ sayısı bayağı olur», – dey ekspert.
Bunıñ ile Kürkçi şunı dey ki, şu vaqıtta «qırımtatarlarnıñ yaqın zamanları müim sayılğan problemlerinden çetleşüv yüz bere: misal içün, Cuma caminiñ qurucılığı ya da topraq meseleleri ile bağlı problemler».
Metinde Qırım yarımadasında resmiy şekilde qullanılğan ıstılalar mevcut