Kiyev – Ukrainada Qırımnıñ işğaline yol bergen siyasetçi, memur ve cemaat erbaplarnıñ cedvelini tizmege başladılar. Kreml yardımcıları olğan qırımlılarnıñ «qara cedvelini» «Çetel işler Maydanı» fondunıñ mütehassısları teşkil ettiler. Bu vesiqanı olar akimiyetke berip, şu insanlarğa nisbeten cinaiy işlerniñ açılacağını ve halqara cezalarnıñ kirsetilmesini bekleycekler.
Yarım yıl evelsi «Çetel işler Maydanı» mütehassısları ve «BlackSeaNews» saytınıñ hadimleri «Qara cedvel» leyhasını teşkil ettiler. Eñ başından mında işğal etilgen territoriyalar aqqında halqara uquqiy qaidelerni körmemezlikke urıp, Qırımğa kirgen çetel deñiz gemileri aqqında malümat toplanıla edi. Soñra «Qara cedvelni» işğal etilgen yarımada ile ava munasebetini temin etken ava şirketleri aqqında bölük toldurdı. Şimdi ise leyhanıñ iştirakçileri Rusiyeniñ yarımadağa etken arbiy istilâsına faal sürette qol tutqan şahıslarnıñ cedvelini tizmege başladı.
«Fikrimizge köre, em devlet, em cemiyet öz memleketine ve Qırımğa nisbeten hainlikni etken insanlarnı diqqatsız qaldırmamaq kerek. Bu insanlar Ukrainada yaşap, bütün nimetlerni qullandı, içtimaiy tanuv ceetinden büyüdi, amma memleketi içün eñ ağır vaqıtta onı sattılar», – dey «Çetel işler Maydanı» fondunıñ mütehassısı Yuriy Smelânskiy.
Onıñ sözlerine köre, «qara cedvel»ge kirgen insanlarnıñ issesini diqqatsız qaldırmağa mümkün degil, çünki olarnıñ yardımı olmağan olsa edi, Rusiye öz planlarını amelge keçirip olamaz edi.
Ukraina qaramanları Ukrainağa qarşı
Leyhanıñ müellifleri şunı deyler ki, Kreml yardımcılarınıñ cedveli al-azırda alâ daa toldurıla. Mında endi 78 insan kirdi.
«Bu insanlar eda etken vazifelerinden faydalanıp, öz areketleri ile işğalci quvetlerge yardım ve destekni kösterdiler. Olar kollaboratsionizm olaraq belgilengen areketlerni ettiler», – dep añlattı Smelânskiy.
«Qara cedvel»de er bir insannıñ qısqa tercimeialı, eda etken vazifesi ve işğalden evel Ukrainadan elde etken mukâfatları qayd etilecek
Kreml yardımcıları olğan yarımada sakinleriniñ soyadları «Çetel işler Maydanı» saytında aşkâr etilecek. «Qara cedvel»de er bir insannıñ qısqa tercimeialı, eda etken vazifesi ve işğalden evel Ukrainadan elde etken mukâfatları qayd etilecek.
Bu cedvelniñ birinci beşliginde bugünge qadar Ukraina qaramanı unvanını taşığan insanlarnıñ soyadları berile: Qırım müendislik-pedagogik universitetiniñ rektorı Fevzi Yakubov, sabıq halq deputatı Boris Deyç, «Massandra» şirketiniñ baş müdiri Nikolay Boyko, QMC Yuqarı Şurasınıñ sabıq deputatı Aleksandr Batalin ve Tavriya milliy universitetiniñ rektorı Nikolay Bagrov. «Qara cedvel»niñ müellifleri bu insanlar aman qaraman unvanlarından marum qalmaq kerekligini tüşüneler.
«Aliy oquv yurtlarınıñ rektorları olıp, Bagrov ve Yakubov oquv ve terbiyeviy ketişatını Ukraina memleketiniñ menfaatında azırlay edi. Künlerniñ birinde olar vatandaşlığını deñiştire ve öz studentlerini Rusiye Federatsiyası vatandaşları olaraq azırlamağa başlaylar»,– dedi Smelânskiy.
Ukraina Qaramanı unvanınıñ beş saibinden ğayrı, «qara cedvel»ge sentâbr ayında saylanılğan «Qırım Cumhuriyeti devlet şurası» deputatları kirdi. Yaqın zamanda, leyha müellifleriniñ sözlerine köre, cedvelge ep yañı adlar kirsetilecek.
«Bu cedvelge bugün işğalci qırım akimiyetinde çeşit vazifelerni eda etken insanlar kirsetilecek. Mında Ukraina devletinden berilgen itibarlı unvanlarnıñ saipleri olğan ve şimdi akimiyette ve aliy oquv yurtlarında Rusiye vatandaşları olıp çalışqan şahıslarnıñ adları olacaqtır», – dedi Smelânskiy.
Çetel pasportlarnı yoq etmek
«Çetel işler Maydanı» fondunıñ mütehassısları aytqanı kibi, Rusiyege aktiv sürette yardım köstergen qırım memur ve siyasetçilerniñ areketlerini duşman ile devletke zarar ketirecek añlı işbirlik olaraq tanımaq kerek. Yuriy Smelânskiy aytqanı kibi, qanuniyetke köre, bu kibi areketler içün ceza Ukraina Cinaiy kodeksiniñ 109 ve 111 maddelerinde belgilengen.
«Fikrimizge köre, bu kibi areketlerni etken şahıslar Ukrainada elde etken bütün mukâfat, unvan ve vazifelerden marum qaldırılmalı», – dedi mütehassıs.
«BlackSeaNews» saytınıñ baş muarriri Andrey Klimenko Ukraina öz diplomatik vastalarını qullanıp, «qara cedvel»de olğan şahıslarnıñ Avropa Birligi ve diger memleketlerniñ territoriyalarına kiriş imkâniyetini yasaq etmeli.
Andrey Klimenko
«Bu cedvellerni bizim tarafdarlarımız olğan çetel devletlerniñ elçiliklerine berip, bu insanlarnıñ pasportları yoq etilgenini bildirmek kerek», – dedi o.
Avropa birliginde işğalge alâqası olğan Qırım memurlarına bir sıra şahsiy cezalarnıñ kirsetkenleri aqqında bildireler.
«Şunı qayd etmelimiz ki, Avropa birligi Ukraina topraq bütünligi, mustaqilligini bozğan areketlerniñ amelge keçirilmesi sebebinden bazı insanlarğa qarşı cezalarnı endi kirsetti. Bazı insanlarğa vizalarnıñ berilmesine yasaq kirsetildi ve esapları qaрatıldı. Böyleliknen, olar Avropa birligi memlektlerine barıp olamazlar», – dedi Qırım.Aqiqatqa Avropa birliginiñ ukrain temsilciliginiñ matbuat kâtibi David Stulik, amma bu cezalar kimge nisbeten kirsetilgenini aytmadı.
«Qara cedvel»niñ müellifleriniñ fikrine köre, Ukrainanı satqan isnalarnıñ areketlerine uquq qoruyıcı organlar tarafından da qıymet kesilmeli. Evel Ukraina yanında qırımtatarlarnıñ işleri boyunca vekâletli Mustafa Cemilev prokuratura separatist areketlerge alâqası olğan Qırım memurlarına nisbeten cinaiy işlerniñ açqanını bildirgen edi.
«İlk nevbette işler işğal etilgen territoriyada Ukraina vatandaşlarınıñ aqları bozuluvına ve qanunsız areketlerge alâqası olğan mahkemeci, prokuror ve icraiy akimiyet yolbaşçılarına nisbeten açıla»,– dedi o Qırım.Aqiqatqa bergen izaatında.
Bunıñ ile qırım mütehassısları ukrain devletiniñ yarımada işğali boyunca qabaatı olğan insanlarnı mesülietke çağırmaq içün etken areketleri yeterli olmağanını qayd eteler.
«Devlet iç bir şey yapmağanını da ayta bilem. Qırım prokuraturası ve Baş prokuratura yanında mahsus bölükniñ teşkil etilmesine baqmadan, bu iş faal olğanını aytmaq mümkün degil», – dep ayta «Yevromaydan-Qırım» areketiniñ idarecisi Sergey Mokrenük.
Onıñ fikrine köre, uquq qoruyıcılar areketleri Ukraina topraq bütünliginiñ bozuluvına yönetilgen insanlarğa qarşı cinaiy işlerni daa da faal açmalı. Onıñ aytqanı kibi, insanlar Ukraina qanunlarına ve halqara qaidelerge köre, qıdıruvğa ilân etilmek kerektir.