Qırımnıñ işğalini takbih etken Rusiye sakinleriniñ beyannameleri meni ne sebepten quvandırmağanını añlap olamay edim. İstilâcı devletniñ özeginden kelgen destek, qomşu devlette er şey o qadar yaramay olmağannıñ delili, degilmi?
Amma, yoq. Er şey yaramay. Bunı maña Kseniya Sobçak ve Boris Akuninniñ aytqanları añlamağa yardım etti. Olar aynı bir fikirni bir qaç kün aralıq ile bildirdiler. Sobçak – «Eho Moskvı» efirinde, Akunin – Krakovde oquyıcılar ile körüşüvde.
Olar deşetli bir şey ayttılarmı? Yoq. Olarnıñ fikirince, er şey doğru. Tamam bu «doğrulıq» maña biz iç bir vaqıt ağa-qardaş olmaycağımıznı añlamağa yardım etti.
Akunin ve Sobçak şunı ayttılar: Qırımnı qanunsız şekilde çekip aldılar, bu masqarlıqtır. Onıñ içün, olarnıñ fikirince, er şeyni yeri-yerine qoyıp, Qırımda daa bir referendumnı, amma qanun boyunca keçirmek kerek. Ve bu referendumda yarımada sakinlerinden olarnıñ fikirini sorap, oña köre areket etmeli.
Bir daqiqaçıq, cesür liberallardan soramağa istedim: bu sefer Rusiye neticelerni doğru kösterirmi? Meni doğru añlañız: rusiyeli askerler zırhlı tehnikanı aydapp Qırımğa kirgen soñ, ve mart 16 künü ötkerilgen referendumdan soñ çoq vaqıt keçmedi, istilâcılar sorav neticelerni bayağı qabartqanları belli.
Yarımadada pekingen soñ, halqnıñ iradesini olarğa kelişken kibi kösterip olamazlarmı?
Referendum? Eminsiñizmi?
Kimnñ fikirini soramağa isteysiñiz? İstilâcılarnıñ tarafına keçken militsiya hadimleri ya da arbiylerdenmi? İşğalniñ birinci künleri pasportlarını deñiştirgen mahkemeci ve memurlardanmı? Sovet Birliginiñ qaytarıluvı aqqında masallarğa inanğan nefaqacılardanmı?
Mustaqil Ukrainada doğğan balalarnıñ fikirini ögrenceksiñizmi? Olar, 15 biñ ruble aylıqnı alıp, «Biz – ruslar» şiarını tekrarlamağa ögretken ocalarnıñ tesirinde bulunalar.
Ya da, Ukraina Qırımnı qaytarması içün dua etken ğariplerden? Bu adamlar, sıñırsız küç ve cezasız ayat qazanğan «imayecilerniñ» nezareti altında yaşamağa mecburlar.
İşğal etilgen Qırımnı terk etken binlerce adamlarnıñ fikirlerini soraycaqsızmı? Evlerini taşlap, balalarnı mektep ve institutlardan alğan, ecdatlarınıñ qabirlerini taşlap ketkenlerniñ fikiri ögrenilecekmi?
Ürmetli hanım-efendiler, kimniñ fikirini ögrenip, nasıl cevap almağa isteysiñiz?
Cevap kerek degil. Qırımda ekinci referndum nege kerek bilesiñizmi? Rusiye birincisini resmiyleştirmege istey. «Yeşil adamçıqlar», yollanılğan qazaqlar, Qırım soqaqlarını bilmegen, ukrain kerçeklerinen tanş olmağan Rusiyeniñ eñ uzaq köşelerinden ketirilgen miting iştirakçilerinen bağlı yalannı gizlemege istey.
İşte, «bir şey olmadı» deseler, «er şey boşuna degil» dep aytmağa mümkün olacaq. Özleri isteyler, dep aytmaq mümkün. Qala bersinler. Sabır etermiz. Kene de «Qırım bizimki» olur.
Amma, qomşusına ücüm etken büyük devletniñ hainligi unutılırmı? Yoq. Ale daa bu deşetli aqiqat Rusiyeniñ eñ cesür ve adaletsever adamlarnıñ qafalarında yerleşip olamay. Onıñ içün olar ekinci referendum aqqında aytalar, çünki Qırımnıñ işğali – cinayet olğanını qabul etip olamaylar. Rusiyeniñ cinayeti, hatası degil, onı daa bir referendum ile tüzetmezsiñ.
İç bir referendum ile vaziyetni deñiştirip olamazlar. Topraq, dağ, işhane, tarihiy degerlikler, qadimiy ibadethane, liman, deñizler, ormanlar, tiri ve ölü adamlar qırsızlandı. Mına bu adaletsiz #bizimqırımımız. Öldürilgen, çalınğan, qorquzılğan, sürgün etilgen, teşviqatnen zeerlengen adamlar. Bunı referendum tüzetirmi? İç bir vaqıt.
Rusiyeniñ ileri ketken adamları masqaralıqtan aqlanmaq içün, olarnıñ devleti deşetli cinayet yapqanını tasdiqlamalılar.
Yapqanlarına peşman olmaq kerekler. Ve Qırımnı qaytarmalılar.
Soñra özümiz qarar alırmız. Siz kerekli degilsiz.
Lesâ Primorskaya, qırımlı
«Bloglar» rubrikasında bildirilgen tüşünceler müelliflerniñ noqtai nazarını bildirip, muarririyetnen aynı olmaması mümkün