Aqmescit – Soñki bir qaç kün içinde Qırım politsiyası mayıs 3 künü Qırım ile Herson vilâyeti memuriy sıñırında, qırımtatar halqı lideri Mustafa Cemilevni qarşılağanlarnıñ bir qaç vekilini yaqaladı. Yaqalanğanlarnıñ adliyecileri bu sebepten em Rusiye, em de halqara mahkemelerine şikâyet bermege niyetlendiler.
Keçken afta qoruyıcı organlarnıñ hadimleri Musa Apkerimov ve Rustam Abdurahmanovnı yaqaladılar. Ekisi de qırımtatar halqı lideri Mustafa Cemilevni mayıs 3 künü Ermeni Bazarda qarşılağanlar arasında ediler. Qırım.Aqiqatnıñ malümatına köre, Apkerimovnı, qoruyıcı organlar hadimi hızmet etken vaqıtta ondan zarar körgeninde şekleyler. Aynı zamanda, şaatlarnıñ bildirgenine köre, Abdurahmanov Ermeni Bazarda faal areket etmedi. Amma, mahkeme ekisini de qapatmağa qarar aldı.
Küç qullandımı?
«Ermeni bazar» işi boyunca yaqalanğan daa bir erkek – Tair Smedlâyev - Qurultaynıñ Merkeziy saylav komissiyası reisi Zair Smedlâyevniñ ağasıdır. Çarşenbe künü, oktâbrniñ 22-nde Eski Qırımda, «Solhat» ticaret merkezi yanında Tair Smedlâyevni politsiya hadimleri yaqaladılar, başta maşinasını blok ettiler, içinde eki oğlu, birisi 3,5 yaşında buluna edi. Ondan soñ, Tair Smedlâyevni Aqmescitteki Franko bulvarında vaqtınca yaqalav merkezinde qapattılar. Mında o, mahkeme toplaşuvına qadar bulunacaq, toplaşuvda oña ceza belgilenecek.
Qırım.Aqiqatqa yaqalanğannıñ ağası Zair Smedlâyev aytqanı kibi, izolâtorda Tair Smedlâyev yaramay oldı, bir qaç kere qan basımı köterildi, onıñ içün acele yardımnı çağırttılar. «Küçük oğlu babasını silâlı adamlar yaqalağanlarını körip, tutqalanıp başladı. Onıñ içün, bu psihologik bir sarsıntı oldı. Bala bir özü soqaqta qalması mümkün edi, çünki üyken oğlunı da yaqalamağa istegen ediler. Bu sebepten Tairniñ qan basımı köterildi», – dedi Z. Smedlâyev.
Aytqanı kibi, ağasını yaqalamağa acet yoq edi. «O iç bir yerge ketmedi, qaçmadı, taqiq organlarından gizlenmedi. Onıñ qorantası, balaları bar, onıñ içün rayon bölügine çağırtıp, protokol tizmeleri mümkün edi, ketmemesi içün vesiqanı imzalar edi, ve er türlü taqiq işlerini keçirmege imkân bar», – dey Qurultaynıñ saylav komissiyası reisi.
Adliyeci Emil Kürbedinov bildirgeni kibi, T. Smedlâyevni Rusiye Federatsiyası Cinaiy Kodeksiniñ 318-nci («Akimiyet vekiline qarşı küç qullanuvı») maddesine köre şekleyler.
«Añlağanım kibi, ayat içün havflı olmağan zorbalıqnıñ qullanuvını. Qoruyıcı organlarınıñ hadimi bu sebepten stresske oğrap, işni toqtata bile edi. İşte, bu taqiqatnıñ aytqanları, – dedi adliyeci Qırım.Aqiqatqa.– Tair Smedlâyev beyan etkeni kibi, böyle bir şey olmadı. Oña qarşı ise, küç qullandı: onı arbiy urbada kişiler köteklediler. O vaqıt yara izlerini bir kimse qayd etmedi. Smedlâyev bildirgeni kibi, urğan yerler ale daa ağırta».
Kürbedinov aytqanı kibi, mahkeme toplaşuvı T. Smedlâyevge qarşı yapılğan bütün areketlerniñ ne derecede adaletli olğanını kösterecek.
«Tamam bu mahkeme, mahkemeden evel, ve ondan soñ yapılğan taqiqat işleriniñ ne derecede aqlı olğanını kösterecek. Qapatıluv kibi ceza seçilse, demek, iş siyasetnen bağlı. Bu adliyeci olaraq menim şahsiy fikirim, – dedi o. – Bu aqta Rusiye Federatsiyasınıñ Anayasa mahkemesinde ve Yuqarı mahkeme prezidiumda bir sıra qararlar çıqarılğan edi. Şu qararlarda insannı ne sebepten qapatmaq mümkünligi aydınlatıla. Bu eñ soñ ceza ve onı Tair Smedlâyevge qarşı qullanmağa acet yoq».
Zair Smedlâyevniñ aytqanına köre, ağasınıñ adliyecileri Rusiyede çeşit mahkeme müessiselerine, halqara mahkemelerine, uquq qorçalayıcı teşkilâtlarına muracaat etecekler.
Qırım qoruyıcı organlarından Tair Smedlâyevniñ işi boyunca izaatnı Qırım.Aqiqat alıp olamadı.
Ep sıqıştıracaqlar
Qurultaynıñ Merkeziy saylav komissiyası reisiniñ fikirince, mayıs 3 künü Mustafa Cemilevni qarşılağanlarğa qarşı kirsetilgen para cöremeleri, yaş qırımtatarlarnıñ ğayıp oluvı, numayıış sıfatında yaqalanuvlar - bir zıncırnıñ alqasıdır. «Menimce, Yañı yıldan soñra, repressiya ve qorquzuvlar ep artacaq. Daa çoq tintecekler, para cöremelerini kirsetecekler, apis etecekler. Saylavlar ötkerildi. Endi sıqıştırmağa da mümkün», – dey Smedlâyev.
Meclisniñ sabıq reisi, Ukraina halq vekili Mustafa Cemilev, Qırım.Aqiqatqa izaat bererek, T.Smedlâyevge qarşı qabaatlavlar «saçma» dedi. «İç bir kimse başqasını tiymedi. Birinciden olar (rusiyeli qorçalayıcı organlarınıñ hadimleri. – Müel. qayd.) o yerde (Ermeni Bazar civarında memuriy sıñırda. - Müel. qayd.) qanunsız tura ediler – bizim territoriyamızda buluna ediler. Ve biz, olarnı bu sebepten cezalay bilemiz, olar adamlarnı Ukrainanıñ qıtasına yibermey ediler», – dedi halq vekili.
Onıñ fikirince, «sıñırnıñ keçüvi» aqqında qabaatlavlar da esassız. «Asılında sıñır yoq. Bu (Qırım. – Müel. qaydl.) Ukrainanıñ bir qısımı. Onıñ içün olarnıñ er angi qararına Avropa mahkemesinde şikâyet etmek mümkün, ve Rusiyege qarşı sanktsiyalar da kirsetilecek», – dep qayd etti Cemilev.
Bildirgenine köre, yaqında o Türkiye baş naziri Ahmet Davutoglunen körüşecek, köterilecek meselelerden biri qırımtatarlarğa qarşı yapılğan basqı olacaq. «Maña baş nazirniñ vekili telefon etti, menim ile körüşecek eken, amma künü vaqtı daa belgilenmedi. Anda barğanda, tek repressiyalar degil başqa şeylerni de muzakere etecekmiz», – dedi Cemilev.
Tair Smedlâyevniñ işi boyunca mahkeme toplaşuvı oktâbrniñ 24-nde üyleden soñ ötkerilecek.