Oktâbr 4 kününden başlap, Qırım musulmanları eñ büyük bayramlardan biri Qurban bayramı ya da İd al-Adhanı qayd eteler. Tamam bu künleri musulmanlar acılıq ibadetini tamamlaylar. Bayram künleri devamında, musulmanlar İbrahim Peyğamberniñ izdeşleri olaraq qurban çalalar.
Qurbanlarnı tek acılar degil de, imkânı olğan er musulman ketirmek kerek. Qurbanlıq qoy, sığır, deve ve eçki soyula. Qurbannı bayram namazından soñ uç kün keseler. Bu musulman adeti ilk evelâ maneviyatnen bağlı: er musulman elâl qazanğan parağa qurban çala ve ihtiyaclarğa tarqata.
Soyulğan ayvannı adetince üçke böleler: bir qısımını özüne qaldıralar, ekincisini sadaqa olaraq musulmanlarğa tarqatalar, uçuncisini ise soy-sop, qomşu ve ğayrı dinlerge bereler. Şu qurban etinden aş pişirip kelgen musafirlerni sıylaylar.
Qurban bayramı arfesinde
Qurban bayramı arfesinde qoqu çıqaralar. Arefe künü temizlik yapıp, yemek pişireler ve qolum-qomşuğa bereler.
Qırım tasil hadimleri birliginiñ reberi Safure Kacametova bu adetni yerine ketirip, çiberek qavurğanı aqqında Facebook-ta yazdı. «Allah epimizge tınç Qırımda eyi künler ve bayramlar yaşamağa nasip etsin», – dep tiledi Safure hanım.
Kiyevde yaşağan qırımlı Afize Memetova yarımadada bulunğan soyları içun dua etti. «Er yıl Qurban bayramı arfesinde bu yılnı nasıl etip keçirgenimni, yahşi işler yapıp oldummı? Bu yıl birinci kere bayramnı evden uzaq yerlerde qayd etecem, sabadan yaqın soylarnın elini alıp olamaycam, qabristanğa da baralmam. Bu fikirler raat qaldırmaylar, – dey Afize. – Böyle daqiqaları Allahqa şükür etmege isteysin – bizim qorantamız qavsız yaşay, bu yıl bir kimseni coymadıq. Soylar uzaqta olsalar da, Allahqa şükür – sağlar».
Qırım.Aqıqаt keçirgen sorav neticelerine köre, Qırım musulmanları işğal zamanında qayd etilgen bayram, musulmanlarnı daa ziyade birleştirir,dep işanalar.
Çubarov musulmanlarnı YouTube arqalı hayırladı
Qırım musulmanları müftisi Emirali Ablayev hayırlav nutuğında yardımğa muhtac olğanlarğa bayram künleri daa çoq diqqat ayırmağa çağırdı. «Qurban bayramı devamında eski can ağırtuvlar afu etile. Bu künleri üykenlerge ürmet kösterilip, küçüklerni bahşiş ve tatlılıqlarnen quvandıralar. Yaqınlarnı hayırlağanda, öksüz balalar ve birkimsesiz qartlarnı, ağr hastalarnı unutmamalı», - dedi musulmanlar etekçisi.
Qırımğa kelmege yasaq etilgen Meclis reisi Refat Çubarov, qırımtatarlarnı YouTube arqalı hayırladı.
«Meclis ve kendi adımdan Ukraina musulmanlarnı ve bu devletnin ayırımaz parçası Qırımda yaşağan adamlarnı bu bayramnen hayırlaim. Başqa devletlerge yaşağan musulmanlarnı da bu büyük bayramnen tebrikleyim», - dedi Meclis reisi.
Bayram hayırlavını Refat Çubarov eki - qırımtatar ve ukrain tilde seslendirdi.
Bu sene «Umma» Ukraina musulmanları diniy idaresi qurban etlerini Qırım ve Donbasstan köçip kelgenlerge tarqatmağa qarar aldı. Ukraina diniy idaresiniñ reisi Said İsmagilov bunı Facebook- ta yazdı: «Devlette faaliyet etken bütün musulman cemaatçılıqlar kelip köçkenlerni desteklemek kerekler. «Qomşusı aç olğanda, toyıp aşağan aramızdan degil», - dep aytqan edi Muhammed Peyğamberimiz (s.a.s)».
Qırımda bayram künleri raatlıq olaraq ilân etilip, grajdanlıq mudafaası boyunca idmanlar keçirildi
İşğal etilgen Qırımda Qurban bayrmı munasebetinen bazar ertesi kününi raatlıq olaraq ilân ettiler.
Aynı zamanda şu künleri grajdanlıq mudafaası boyunca kütlevi idmanlar ötkerildi. Bunı Qırım ükümetiniñ matbuat hızmeti bildirdi.
«Oktâbr 4 künü saba saat 06.00-dan 18.00-ge qadar Rusiye Federatsiyası ükümetiniñ qararı ile Qırım Cumhuriyeti «Cenk ve fevqulade vaziyetinde grajdanlıq mudafaası tedbirleri» serlevalı bütün rusiye grajdanlıq mudafaası idmanlarında iştirak etecek», – dep aytıla bildirmede. İdmanlarda yerli icraiy organları hadimleri, federal organları vekilleri ve yerli idare organları temsilcileri iştirak ettiler.
Bayram künleri ne ve ne yerde olıp keçecek?
Oktâbr 4 künü Aqmescit civarı Ana-Yurt qasabasında 5 yıldan ziyade qurulğan yañı cami açıldı. Yerli sakinler ibadethaneni öz küçünen qurdılar, vesiqalarnı azırladılar. Bu cami 150 adamnı sığdıra bile.
Oktâbr 5 künü Saqtaki cami azbarında bayram ötkerilecek. Onı yerli «Yañı cami» cemaatçılığı, "MÜSLİM" yaşlar mecmuasınıñ desteginen azırladılar. Tamam şu künü Bağçasarayda, qırımtatarlar toplu yaşağan Han-Çayır qasabasında kütleviy tedbir teşkil etildi. Sport yarışlarınen beraber, milliy-ameliy sanat nümüneleri, milliy yemekler, kontsert taqdim etildi.
Aqmescitte ise, «Qurban küreşleri» tedbiri keçirildi. Onı «Küreş» milliy federatsiyası, milletlerara işleri ve sürgünge oğratılğan grajdanlarnıñ meseleleri boyunca komiteti azırladılar. Yarışta Avropa çempionları, Rusiye, Ukrainadan kelgen belli küreşçiler iştirak ettiler. Ğaliplerge adetince qoçqarlar ediye etildi.
Oktâbr 6 kuyun Canköy rayonı Qalay milliy mektebinde ve İslâm Terek rayonı Pervomayskoye köyünde bayram tedbirleri ötkerilecek.