Aqmescit – İşğal etilgen yarımada ve Ukrainanıñ Herson vilâyetini birleştirip, yekâne ukrain cumhuriyetni meydanğa ketirmek ğayeni mütehassıslar alğışladılar, amma bunıñ içün qoşma muzakereler keçirmek ve ğayeniñ tamamlanması kerek olğanını qayd ettiler.
Birinci kere bu kibi ğayeni qırımtatar halqı lideri Mustafa Cemilev, Meclisniñ Geniçsekte ötkergen toplaşuvında seslendirdi. O, Ukraina yolbaşçıları Herson vilâeti ve Qırımnıñ birleşüvi ve Geniçesk qasabasınıñ memuriy merkezge çevirmekni tüşüneler, dep aytqan edi. Cemilevniñ fikirince, bu kibi cumhuriyette Qırım sakinleriniñ aq-uquqları meseleleri baqılmaq mümkün edi.
Meclisniñ tış alâqalar bölüginiñ reberi Ali Hamzin, Qırım.Aqiqatqa bergen intervyüsında aytqanı kibi, bu cumhuriyet halqara cemaatçılığı tarafından tanıla bile.
«Anda, ilk evelâ Türkiye ve Özbekistandan kelgen semetdeşlerimizge qonmağa teklif etmek mümkün edi», – dedi Hamzin.
Qayd etkeni kibi, «Rusiye bir taraflı olaraq Qırımnı özüne qoştı», ve qurulması mümkün yañı ukrain cumhuriyeti Ukrainanıñ işğalge cevabı kibi sayılır.
Ukrain cumhuriyetinde qırımtatarlarnıñ Qurultaynı keçirmege imkânları olacaq, - ekspert
Kiyevdeki yaqın şarq taqiqatları Merkeziniñ müdiri İgor Semivolos qayd etkenine köre, şimdiki vaqıtta bu ğayeni nasıl etip ömürge keçirmege tüşüneler. Qırım.Aqiqatqa o şunı añlattı: «Teklif etilgen şekilde onı yapmazlar, amma, bir de bir usulda ömürge keçirirler».
İgor Semivolos
Onıñ bildirgenine köre, Qırım işleri boyunca nazirlikniñ, «yarımadadan tış çalışacaq ükümet» ve Qırımnen bağlı diger müessiselerniñ meydanğa ketirilüvi aqqında söz yürütilgende, bu qurumlarnıñ, iç olmağanda bir qısımınıñ aq, vazife ve territoriyası olmalı.
Semivolosnıñ fikirince, «bu tek laqırdılarnıñ başı, muzakerlerge merkeziy ukrain, Herson yerli akimiyeti ve qırımtatarlarnıñ davet etilüvidir».
Bunen beraber, Kiyevli ekspertniñ fikirince, bu kibi cumhuriyetniñ meydanğa ketirilüvi ile, işğalcilerniñ Qurultaynı istegenleri kibi keçirüvlerine keder eter.
«Memuriy cietinden Qırımğa bağlı olmağan ondan tış territoriyadaa, Qurultaynı keçirmek mümkün», – dey Semivolos.
Hersonnı Qırım, dep adlandırmaq – esassız, – ukrain deputatı
Aynı zamanda, Ukraina deputatı Andrey Sençenko Qırım.Aqiqatqa aytqanı kibi, Qırım ve Hersonnıñ birleştirilmesi mantıqsızdır.
Andrey Sençenko
«Prezidentniñ Qırımdaki temsilciligi Hersonda çalışmağa başlağanı ile, Herson vilâeti Qırımğa qoşuldı, dep aytmaq küç. Hersonnı Qırım, dep adlandırmaq – esassız», – dey halq vekili.
İyül 16 künü, Ukraina Yuqarı Şurasında Qırım işleri boyunca ayırı icraiy akimiyet organnıñ meydanğa ketirilüvi muzakere etildi, ve Ukraina nazirleri Kabinetine Qırımnıñ Ukraina terkibine qaytarıluvı boyunca programmanıñ işlep çıqarıluvı ve tasdiqlanması tevsiye etildi.
Mart 16 künü Qırım ve Aqyarda yarımadanıñ statusı boyunca «referendum» ötkerildi, onıñ neticelerine köre, Rusiye Qırımnı öz terkibine qoştı. Ukraina, Avropa Şurası, AQŞ bu saylavlarnıñ neticelerini qabul etmedi ve Rusiye Qırımnı işğal etti, dep sayalar.