"Bazıda tek ümüt ile sevemiz". Nariman Celâlnıñ mektübi
Qırım.Aqiqat Rusiye Federatsiyası tarafından işğal etilgen Qırımda apiske alınğan ve Rusiye mahkemesi tarafından 17 yıl koloniyada qalmasına üküm etilgen Qırımtatar Milliy Meclisi reisiniñ birinci muavini Nariman Celâlnıñ mektübini derc ete. O, apayına mektüpni aprelniñ 7-nde, musulmanlar içün muqaddes Ramazan ayınıñ soñunda yazdı. Qırım.Aqiqat muarririyeti onı tolusınen derc ete.
Leviza Celâlova: "Bayağı vaqıt devamında Nariman ile bağlı vaqialarnı tarif etip olamay edim, çünki balalar, hastalıqlar ve ayatımdaki diger müim vaqialarnen bağlı sebepler bar edi. Çoqusı bizni qayğırıp, soray, telefon ete, kele. Bazıları ise, insanlar arasında tarqalğan yalan ve bizim Nariman ile inançlarımızğa nisbeten iftiralarnı uydurmağa başladılar. Er kesni tenbiyelemek isteyim, Nariman ve qorantamıznıñ alı aqqında bütün malümatnı tekrar teşkermek kerek. Tek menim sözlerime ya da qorantamızğa yaqın olğan insanlarnıñ sözlerine inanmaq. Öz nevbetimde, Narimandan alğan mektüpni sizlernen paylaşmaq isteyim, o, tünevin (2024 senesi aprelniñ 10-nda – QA) Oraza bayramnıñ birinci kününde, epimizge yazılğan edi.
Yaqınlarda belli bir romanda oqudım: "Apiste sen yıllarca küneş doğuvını ve batuvını, gece köküni körmeysiñ. Künniñ 16 saatı, künniñ ekinci yarısından sabağa qadar, siz kamerañızda qapalısıñız. Azatlıqtan marum etilgende, senden küneşni de, aynı da, yıldızlarnı da alalar".
Apishanede bulunğan çoq insan içün bu vaziyet pek ağır. Amma men özümni raat duyam. Çünki men zenginim... Allahnıñ lütfu ile zenginim. Ve men bunı defalarca kördim.
Mende sen barsıi. "Yahşı erkek, onıñ yanında doğru qadın olğanı qadar küçlüdir". Ve yanıñda olğanımda özümni daa küçlü duyam.
Bizim pek yahşı balalarımız bar. "Balañızğa sevgiñizni isteknen ve samimiyetnen bermeseñiz, erkek olmaq mümkün degil. Em de yahşı insan olmaq tek balanıñ da seni can-yürekten sevgeninden soñ mümkün". Ve men siziñ sevgisiñizni duyam.
Bizim pek yahşı balalarımız bar. "Balañızğa sevgiñizni isteknen ve samimiyetnen bermeseñiz, erkek olmaq mümkün degil. Em de yahşı insan olmaq tek balanıñ da seni can-yürekten sevgeninden soñ mümkün. Ve men siziñ sevgisiñizni duyam.
Meni tanığan, diñlegen, maña yardım etken, bağışlağan ve ümüt bergen Yüce Allah bar. "Aqiqat şu ki, er birimiz, er bir atom, er bir galaktika ve kâinatnıñ er bir maddesiniñ parçacığı "Tanrığa doğru areket ete".
Ve siz episi meni quvandırasıñız. "Kimerde tek ümüt ile sevemiz. Bazıda bizler közyaşlarsız ağlaymız. Ve soñunda, bizde olğan tek şey, sevgi ve oña bağlı olğan mecburiyetler, bizde olğan tek şey, biri-birimizge sıqça sarılıp sabağa qadar beklemek". Biñlernen kilometr uzaqlığında olğanımızğa baqmadan, bunı yapamız.
Allah içün, er birinizi sevem. Siz menim küçümsiñiz, siz menim yüregimsiñiz, siz menim küreşimsiñiz ve siz menim ğalebemsiñiz!
Nariman Celâl
Qırımda apiske alınğan qırımtatar faali, siyasetçi ve jurnalist Nariman Celâlnıñ mektübini onıñ ömür arqadaşı Levisa Celâlova Facebookta aprelniñ 11-nde derc etti
«Fikir» rubrikasında ifadelengen fikir-tüşünceler müelliflerniñ noqta-i nazarını aks ettirip, muarririyetniñ baqışlarınen bir olmaması mumkün
Roskomnadzor Qırım.Aqiqat saytını blok etti. Qırım.Aqiqatnı küzgü saytı vastasınen oqumaq mümkün: https://krymrcriywdcchs.azureedge.net. Esas adise-vaqialarnı Qırım.Aqiqatnıñ Telegram ve İnstagram saifelerinden taqip etiñiz.
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
Hizb ut-Tahrir davasınıñ «ekinci Aqmescit gruppasından» siyasiy mabüsi Osman Arifmemetov Aqmescitteki Kiyev rayon mahkemesiniñ oturışuvında, Qırım, 2020 senesi fevral ayı
«Bizni fikir cinayetinde qabaatlaylar». Osman Arifmemetovnıñ Rusiye istinaf mahkemesinde aytqan soñki sözü
2024 senesi yanvarniñ 24-nde Vlasiha şeer okrugınıñ İstinaf arbiy mahkemesinde (Rusiye, Moskva vilâyeti) qırımlı, informatika ocası ve vatandaş jurnalisti Osman Arifmemetov soñki sözüni ayttı. 2022 senesi noyabrniñ 24-nde Rusiye Cenübiy okrugınıñ arbiy mahkemesi Hizb ut-Tahrir davasınıñ «ekinci Aqmescit gruppasından» siyasiy mabüsni 14 yılğa üküm etti. Qırım.Aqiqat aytqanlarını derc ete.
«Ükümde yazğanlarını diñlemege devam etem, meni 14 yılğa azatlıqtan marum ettiler, Cenübiy okrugınıñ arbiy mahkemesiniñ reis qadısı Korsakov ve qadılar Galkin ve Şendrikov. Olarğa «üçlü» dep aytacam, keçmiş sovetlerde farqlı fikir içün taqip etüv ananesiniñ devamcıları.
Mına yazalar: «Qayd etmeli ki, mabüslerniñ bir çoq beyanatı, muracaatı... cinaiy dava malümatına esaslanıp, mabüslerniñ uzun-uzun çıqışları... mahkeme oturışuvlarında, mabüsler cidaiy dava malümatınıñ tafsilâtlı talilini köstere, bu da yahşı bilgenlerini, mabüslerniñ muracaatları ve delilleri ise vaqıt sozğanlarını ve protsessual aqlarını suistimal etkenini köstere». «Üçlü» mabüslerniñ imaye aqları bozulğanına dair aytqanlarını cinaiy dava malümatınen tanış olğanları içün sebepsiz dep añlata.
«Üçlü» er bir mahkemede elimizde qalemnen çalışqanımıznı kördi. Boş oturmadıq, em mahkemede, em qaytqan soñ kameralarda çalışqan edik. Uzun çıqışlarımız, muracaatlarımız, dava malümatınıñ tafsilâtlı talilleri bunıñnen bağlı.
Mahkeme esnasında, qabaatlav delilleri tedqiq etilgende, bir sıra bozuvnı qayd ettik
Qadı davada berilgen malümatqa esaslanmamalımı? Anda tahqiqatçı imzalağan tanışuv cedveli bar, oña köre, biz basma cıltlarnıñ tek üçte birinen tanış oldıq, delil, ses ve video qaydları aqqında aytılmay bile. Mahkeme esnasında, qabaatlav delilleri tedqiq etilgende, bir sıra bozuvnı qayd ettik. Episi ıntıluvlarımız sayesinde oldı.
Misal olaraq mahkemede tedqiq etilgen qısqa bir video. Körgen ve eşitken er şeyimni qayd ettim. Video montajını böyle kördim. Videolardan birinde timecode 13:00-te başlay ve 22:00-de bile. Video altı saatlıq. Doquz saat altı saatlıq videoğa sığarmı? Qadınıñ diqqatını montaj alâmetlerine celp ettik. Lâkin «üçlü» bunı körmemezlikke urıp, areketlerni, mında FSB hadimleriniñ «Közetüv» operativ-qıdıruv tedbiriniñ neticelerini şübhege oğratmadı.
Bütün tapılğan bozuvlarnı kâğıtqa avuştırdıq. Bunı üçlü aqlarnı suistimal etüv olaraq kördi. Dar aqılları soramay bile: «Bu balalar ne içün o qadar tırışa? Neticesini zaten bileler de». Men ise cevap bereyim. Halqımız içün mesüliyetimizni is etemiz. Mesüliyet duyğusı – olarnı raatsızlağan meselelerni çezüv yollarını tüşündirgen insannıñ alı. Zorbalıqsız küreş usulı bizni sıñırlay, amma bu usul çerçivesinde usul ve şekillerde sıñırlı degilmiz. Böyle etip usullardan biri uquq alanında küreş ola.
FSB farqlı fikirlernen küreşmek içün sahte delil nasıl uydurğanını bütün dünya körsin. Prokuror ve qadılar dava uyduruluvlarına yardım ete
Rusiye cemaatına ve dünya toplulığına davalar nasıl uydurılğanını köstermek içün tafsilâtlı tedqiqatlar ve tahqiqat areketleriniñ talilini yaptıq. FSB farqlı fikirlernen küreşmek içün sahte delil nasıl uydurğanını bütün dünya körsin. Prokuror ve qadılar dava uyduruluvlarına yardım ete. Quvet qurulışları, akimiyet ve kütleviy haber vastaları bizni telükeli cinayetçi olaraq köstere. Böylece halqara toplulıqnıñ ögünde repressiyalarını aqlaycaq olalar.
Biz cinayetçi ve terrorist degilmiz. Mahkeme esnaslarına baqıñız. Olarğa inanmañız. Qayd etken bozuvlarımıznı köstermege azırmız. Qırımda terrorizm bir vaqıt yoq edi. Tek Rusiye kelgeninen yarımadada olmağan terroristlerni tutıp başlağanlar.
Hizb ut-Tahrir davasınıñ «ekinci Aqmescit gruppasından» siyasiy mabüsleri Osman Arifmemetov ve Remzi Bekirov Rusiye mahkemesiniñ oturışuvında, 2020 senesi fevral ayı
Cenübiy okrugınıñ arbiy mahkemesindeki qadılardan «gealar» içün mesüliyet degen şey yoq. Cezasız qalğan «üçlüniñ» cemaat ve tarih ögünde akimiyetniñ bir dalı olaraq mesüliyetleri yoq.
Bizge qarşı cinaiy dava nasıl uydurılğanını «parmaqlada» köstermege tırışacam.
Qırım mahkemesi FSB operativ hadimlerini Aqmescit civarındaki Kamenka (Bavurçı) qasabasına yollay. Olar ise bam-başqa tarafqa ketkenler, şeerniñ farqlı bir memuriy-territorial toprağına. Tehnik inventarizatsiya bürosı, Şeer qurucılıq departamenti, ev saibinden vesiqalarımız bar. «Üçlü» ise FSB kerek olğan evge kirdi, dep qarar aldı.
Birinci derece mahkemesiniñ hulâsaları öşek ve tahminlerge esaslana.
Ses qaydları ve videolar FSB qayd etken yerde yapılğanına dair bir delil yoq
Baquv protokolınıñ delillerinden istinağa köre, ses, video qaydları ve ekspertizalar alınmalı. Ses qaydları ve videolar FSB qayd etken yerde yapılğanına dair bir delil yoq. Mahkeme aytqanlarına inana. Ne içün? Qadı ve FSB tahqiqatçıları arasında nasıl bir munasebetler bar, ne içün aytqanlarına inana? Ekspertlernen bağlı da aynı sual bar.
21-inci asırda serbest olğan programma teminlevi vastasınen ses ve betni yapmaq mümkün. Bunıñ isbatı – keçken seneniñ soñunda prezidentke onıñ klonı sual berdi. Klonnıñ sesi, beti ve atta areketleri prezidentnen aynı edi. «Üçlü» qabaatlav tarafı bergen ses ve videolarnıñ sahte olıp olmağanını ne içün teşkermedi? Ğamsız qadılar içün neyroağ tehnologiyası pek zor. FSBge inanıp, miyini qarıştırmamaq daa qolay.
Hizb ut-Tahrir davasınıñ «ekinci Aqmescit gruppasından» siyasiy mabüsler Osman Arifmemetov ve Remzi Bekirov Rusiye mahkemesiniñ oturışuvında, 2020 senesi fevral ayı
Dava malümatını diqqatnen baqsañ, ekspertlerniñ FSB bölüginiñ hadimleri olğanını añlaysıñ. Tilşınas ve dinşınas ekspertler ise tarafsızmı belli degil. Stenogrammalarnı añlatqan bir vesiqa yoq. Stenogrammalarnı tilşınas ve dinşınas qullandı. Men künler aynı olmağanını aytqanımızda prokuror çıqarğan kâğıtnı degil, vesiqanı aytam. Dinşınas da «sahte», çünki dava malümatlarında zenaatını isbatlağan vesiqa yoq. Tek tarihçı diplomı ilâve etildi. Ve kene tarihçınıñ dinşınas tasili olğanına FSBge inanmaq kerekmizmi?
Tek gizli şaatlarnıñ aytqanları bar. Mında eki şeyge diqqat etmek kerke:
1) Şaatlarnıñ sebepsiz ricasınen kim olğanları gizlendi. Tahqiqatçı Mahnev S.V. şaatlarnıñ qorqularına lafta inanğanını ayta. Şu sebepten gizlemege qarar alındı.
2) Şaatlarnıñ aytqanları öşeklerge esaslana. Özleri de bunı ayttı. Birisi ant etkenimizni, davet etkenimizni aytqan eken. Amma aytqanlarınıñ şaatı degil ediler.
Bu şaatlar kim? Qadılar olarğa ne içün işana? Ne içün qadılar qartanalarğa çevirilip, öşeklerge işana? Ne içün tahqiqatçı, prokuror ve şaatlarına inana? Bizge ve şaatlarımızğa ise inanmay. Taraflar aynı degilmi? Qabaatsızlıq prezumptsiyası qayda? Uquq üstünligi qayda?
Rusiye sistemasınıñ qadıları içün bular çoqtan yoq. Epimiz Rusiye Federatsiyası Ceza kodeksiniñ 10-dan çoq ağır maddesini bozğan isyancığa qarşı cinaiy tahqiqat toqtatılğanıñ ve Beyazrusiyege yiberilgeniniñ şaatı oldıq. Rusiye uquq üstünligini zayıflatıp, «banan cumhuriyeti» seviyesine keldi.
Bizni Rusiyede farqlı fikirlernen umumiy küreş ceetinden «fikir cinayetinde» qabaatlaylar
Ne silâ, ne zapt etüv planı, ne ceset, ne de akimiyetni devirmek içün paytahtqa yürüş planı tapılmadı. Qoranta qurıp yaşay, balalarımıznı medeniyet ve ananelerimiz çerçivesinde terbiyeley edik. Ustten emir etilgeni kibi degil, añlağanımız kibi yaşay edik. Bu da cinaiy taqipniñ asıl sebebi olğandr. Bizni Rusiyede farqlı fikirlernen umumiy küreş ceetinden «fikir cinayetinde» qabaatlaylar. Mahkeme sisteması farqlı fikir, akimiyetten farqlı fikirlerni yoq etüv aletine çevirildi.
İç iklimini aytsaq, kütleviy çaquv, cadı avı ve Kreml qulleleri qanlı küreşiniñ şaatları olacaqsıñız.
Bizni terrorist dep köreler. Kimse davağa baqmay. Tek mahkeme qararına baqalar. Biz kimseni öldürmedik. Kimse bizden zarar körmedi. Biz terrorist ve cinayetçi degilmiz. Biz «bir ağrı başqasınıñ degil» dep yaşadıq, cemaatqa fayda ketirdik. Aşhane subetleri ve oquğan kitaplarımız sebebinden bizni terrorist dep sayalar. Bütün añlaşmalar, hususan IV Jeneva şartnamesine zıt bir şekilde apishanelerde, insanlıq tışında şaraitlerde tutasıñız. Böyle munasebet sebebinden davamıznıñ bir mabüsi Gafarov Cemil endi vefat etti. Esli-başlı mabüsler arasında tibbiy yardımğa muhtac olğan, insultqa oğrağan hastalar bar.
Bu yıllar devamında maña ve qorantama qoltutqan er keske teşekkürler bildirem. Ukrayına ve Rusiye ve diger memleketlerniñ aq qorçalayıcılarına. Advokat, jurnalistlerimizge. Frensis Fukuyama dünya seviyesinde sesim olmaq teşebbüsi içün sağ olsun. Kramatorsk civarında raketa ateşinden can bergen ukrayınalı yazıcı Viktoriya Amelinanı da añmaq isteyim. Ukrayınada sesim olmaq mesüliyetini alğan edi.
Bu vaqıt devamında bizge bir şeyler yollağan, sıcaq sözlü mektüpler yazğan, qorantamnı qayğırğan «Qırım birdemligi» faallerine minnetdarlığımnı bildirem. Qasevetlengen, unutmağan ve biz, Kreml reineleri, içün dua etken er keske minnetdarım.
