Link açıqlığı

Saatnıñ esas haberi

Qırımda adamlarnı kütleviy şekilde yaqalanuv adiseleri yüz bermekte. Uquq qorçalayıcılar qırımlılarğa tevsiyeler bereler


Aqmescit – Qırım paytahtında cemaat yerlerde adamlarnıñ yaqalanuv adiseleri sıqlaştı. Soñki 10 kün içinde qoruyıcı organlarınıñ hadimleri şahsiyetni ögrenmek içün tahminen 160 erkekni yaqaladılar. Uquq qorçalayıcılar eminler, qoruyıcı organlarnıñ hadimleri öz vazifelerinden artqaç qullandılar, zarar körgenlerge ise, bu vaqianı diqqatsız qaldırmamağa tevsiye eteler.

Hatırlatamız, noyabr 15 künü Aqmescitniñ «Lokomotiv» bazarında politsiya hadimler, Federal Havfsızlıq Hızmeti, Federal Mİgratsion Hızmeti 60-qa yaqın adamnı yaqaladılar. İnsan aqları boyunca Qırım alan missiyasınıñ vekilleri bildirgeni kibi, yaqalanğanlarnı 3 küçük avtobusqa yüklep İçki İşler Nazirliginiñ ekstremizmge qarşı Merkezge alıp kettiler. «Keñiş daire sualler berdiler: migratsion statusı, din ve diger birleşmege aitligi. Er keske daktiloskopiya yaptılar, DNK analizini, resimni çekteiler ve yiberdiler. Bazılarğa Federal Migratsion Hızmetke celpnamelerni berdiler», –dep añlattılar missiyada.

Bu kibi vaqialar Aqmescitte cuma künü, noyabrniñ 21-nde yüz berdi. Kün devamında ekstremizmge qarşı Merkez vekilleri qoyu qaverenkli arbiy urbada, maskalı silâlı adamlarnen birlikte Merkeziy bazarda 100-den ziyade adamnı yaqaladılar.

«Yaqalanuvnıñ sebini sorağanlarğa, prokuratura binasını patlatmaq planları aqqında malümat peyda olğanı ve şübeli er kimni yaqalağanlarını ayttılar. Yaqalanğanlarnıñ ekseriyeti - müşteriler, amma satıcılarnı da apis etkenler. Umumen, 100-ge yaqın adamnı yaqalağanlar. Olardan tek 15-niñ «tışqı körünişi slavdır», – dep añlattılar missiyada. – Kenefke istep, (avtobustan) yiberilmesini talap etken eki adamnı kelepçelernen bağlap, köteklediler».

Bundan soñra, adamlarnı ekstremizmge qarşı Merkezge alıp kettiler. Missiya vekilleriniñ malümatına köre, mağazğa kirsetip, parmaq izlerini, tükürik analizini aldılar, resimge çıqardılar. Bundan soñ, pasportlraı olğan er kesni yiberdile. Aydavcılıq vesiqaları közge alınmadı. Birincilerni eki saatten soñ, azat ettiler. Yaqalanğanlarnıñ ekseriyetine qoruyıcı organlarına şikâyetleri yoq olğanını tasdiqlağan vesiqanı imzalamağa teklif ettiler.

Adliyeci Emil Kürbedinovnı, o qorçalağan şahıslarğa kirgizdirmediler. Qırım.Aqiqatqa bildirgeni kibi, cuma künü bazarda erkeklerni sebepsiz yaqaldılar. «Qoruyıcı organları hadimleriniñ esas maqsadı, yaqalanğanlarnıñ parmaq izlerini DNK almaq, resimge tüşürmek edi. Men qorçalağan eki adam, tvsiyem ile iç bir şeyni bermediler», – dedi Kürbedinov. Qayd etkenine köre, qoruyıcı organlar hadimleriniñ diqqatını İslamnı qabul etken rus daa çoq celp etti.

Adliyeciniñ fikirince, qoruyıcı organlar hadimleri vazifelerni artqaç qullandılar, bu sebepten prokuraturağa şikâyet etecek. Aytqanına köre, «bu qanunsız areketlerni» diqqatsız qaldırmağa olmay.

«Adamlar şikâyet etip, arizalar yazmasalar, bunı daa qaba şekilde devam etecekler. Buña riayet etmek kerek», – dey o.

Adliyecini çağırtmaq ve telefon açmaq aqqı

İnsan aqları boyunca Qırım alan missiyası reberiniñ muavini, halqara qanunlar saasınıñ mütehassısı Dmitriy Makarov Qırım.Aqiqatqa izaat bererek, adamlarnıñ yaqalanuvı sebebinden qasevetini bildirdi. «Yaqalanğanlarnı tek bir şart ile yiberdiler – daktiloskopiyanı keçmek kerek ediler, bunıñ episi qanundan tış areketlerdir, biz bu vaqialarnı belli etmege tırışamız», – dep qayd etti Makarov.

Bu vaziyetke tüşken adamlarğa uquq qorçalayıcı bir qaç tevsiye berdi. Birinciden, yaqalanuvnıñ sebebini añlatmağa talap etmeli.

Dmitriy Makarov
Dmitriy Makarov

Bundan da ğayrı, daktiloskopiya etmelerine razı olmamaq kerek. Bundan da ğayrı, adliyecinen mesleatlaşmaq ve Rusiye qanunlarına köre, bir kere telefon açmaq mümkün.

Aynı zamanda, uquq qorçalayıcı aytqanı kibi, bu tevsiyelernen er şey qanun boyunca yapılğan alda qullanmaq mümkün. «Kâğıtta er şey yazıla. Amma, asılında nasıl çalışqanını biz kördik», – dey Makarov.

Zarar körgenlerge, Makarov, aq-uquqlarnı qorçalağan teşkilâtlarnı meydanğa ketirmege, yaqalanğanlar telefon açıp, adliyecilernen mesleatlaşmağa imkânı olsun dep «acele bağnıñ» nomerlerini dağıtmalılar, dep teviye ete.

Bu mesele boyunca Qırım Cumhuriyetinde insan aqları boyunca vekil Lüdmila Lubinadan izaatnı Qırım.Aqiqat alıp olamadı. Kün devamında qabulhanesiniñ telefonı cevap bermey edi.

XS
SM
MD
LG