Emil Kurbedinov: adalet içün yaşamaq

Emil Kurbedinov – Qırımda siyasiy mahkeme işlerinen orğaşqan esas advokatlardan biri. O bir-çoq siyasetçi, aktivist, jurnalist ve taqip etilgen musulmanlarğa yardım ete. Ve keçende özü de olarnıñ alına oğradı. Yanvar 26 künü Kurbedinovnıñ evinde ve ofisinde tintüv ötkerildi, özüni ise, «ektsremistik malümatlarnıñ tarqatılmasında» qabaatlap, 10 künge apiske oturttılar. Qırım.Aqiqat, öz oquyıcılarını Emilniñ biografiyasınen ve zenaatdaşlarınıñ, safdaşlarınıñ ve yaqınlarınıñ seslendirgen fikirlerinen tanış etmege qarar aldı.

Malüm ki, 70-ci yılları qırımtatarlarnı Qırımğa daa yibermey ediler. Lâkin çoqusı aileler o vaqıt sürgnlik yerlerinden Krasnodar vilâyetine – vatanğa yaqınca köçe ediler. Olarnıñ sırasında Mahsud ve Emine Kurbedinovlar bar edi. Tuvğanlarınen birlikte olar mında Özbekistandan keldiler, Novorossiysk civarında kiçik bir köyde tanış oldılar, anda toynı da çaldılar. 1981 senesi olarnıñ Emil evlâdı doğdı.

Emine Kurbedinova: «Soñra, kel zaman, biz Novorossiyskke köçtik. Emilniñ sağlığı o vaqıt pek yahşı degil edi, yaşağan yerimiz de – dağlıq edi, ve avası pek sers edi. Novorossiyskte ise onı yaldavğa bermek mümkün edik. Ve anda o sağlığını qaviyleştirip birinci sınıfqa bardı», – dep tarif etti.

Ösmürlik arzuları

Ösmürlik çağında Emilniñ büyük bir arzusı peyda oldı – militsioner olmaq. Ve 9-cı sınıftan soñ o İİN oquv yurtına keçti. Anda tarih, cemiyetşınaslıq, uquqşınaslıq ile meraqlandı, bu fenler boyunca çoq kitap oqudı. Ve litseyni bitirecekte genç Emil öz planlarını ğayırdan tüşünip, adliyeci olmağa qarar aldı.

O Krasnodar Devlet Universitetiniñ adliye fakultetine oqumağa kirdi. Anda arbiy kafedrağa da barıp, aliy oquv yurtını – adliyeci diplomı ve zabit unvanı ile bitirdi. Tasil alıp, Emil Novorossiyskke qayttı ve yerli gümrükhanede çalışıp başladı.

Emilniñ anası Emine Caferovna dey ki: «Oğlum halqımıznıñ ana-vatanğa qaytqanını körip, 2007 senesi Qırımğa köçti. Başta Novorossiyskten menim ana-babam yaşağan evge Keriçke avuştı. Menim ana-babam büyük yaşta ediler, men ise işimi taşlap olamay edim. O endi Qırımda pekinmege istedi».

Eki yıl devamında Emil Keriçte qartbabası ve bitasında yaşadı. Lâkin anda özüne kelişken iş tapamadı ve Aqmescitke köçecek oldı. Birazdan onıñ bütün ailesi anda avuştı.

Kurbedinov öz diplomını Kyivde maqbullendirdi ve advokat statusını aldı. Vaqıt keçken soñ öz ofisini açtı ve advokatlıq işini başlattı. Başta o er türlü hızmetlerni eda ete edi, ve aynı zamanda Qırımğa kelgeninen tanışqan qırımtatar uquq qoruyıcılarınen de çalışa edi.

Kurbedinovnıñ dostı ve işdeşi Edem Semedlâyev: «O, Rusiye uquğını oqup, Ukraina uquq sistemasında avokat olmaqtan zorlıq körmedi. Bir tek ukrain tili oña ağır kele edi, faqat Qırımda er şey rusça olğanından sebep oña bu pek te iss etilmey edi», – dep bildirdi.

2013 senesi Emilniñ yaşayışında daa bir müim deñişme yüz berdi. O Diana adlı bir qıznen tanış oldı, ve bir ay soñra, aile qurıp, yaşayışını onnen bağladı.

Diana dey ki: «Bizni soylarımız tanıştırdı. Biz körüştik, subetleştik, biri birimizni begendik. Körüşip başladıq, ve böyle er şey tez keçti. Biz çoq oyğa dalmadıq ve toyumız olacağı aqqında qarar aldıq. Er şey çabikçe keçti».

Şimdi Kurbedinovlar ailesinde eki bala: qızçıq ve oğlançıq.

Yutquzmağa mahküm

2014 senesi Qırımda Rusiye Federatsiyasınıñ qanunları çalışıp başladı, ve işini mında devam ettirmek içün, Kurbedinov Rusiye advokatınıñ statusını aldı.

O yılı baarde qırımtatar milliy areket faaleri ilk problemalarğa rast keldi, olarğa ihtisaslı adliyeviy yardım kerek edi. Mayıs 3 künü Qırımğa qırımtatarlarnıñ lideri Mustafa Cemilev kirecek edi, yüzlernen semetdeşler memuriy sıñırğa kelip, onı qarşılacaq edi. Akimiyet ise olarnıñ yolunda silâlı quvetlerini tizdi, «Berkut» askerleri ve Cemilevniñ tarafdarları arasında kiçik davalar yüz berdi. Neticede bir-qaç faalge qarşı «akimiyet vekillerine nisbetten küç qullanğanlarında» qabaatlar bildirildi. Daa yüzge yaqın insanğa qarşı yollarnıñ qapatıluvında qabbatlav ile memuriy işler açıldı.

Edem Semedlâyev: «Mayıs 3 işi» boyunca kütleviy şekilde memuriy ştraflar tain etilgende, Meclis azaları qırımtatar advokatlarına muracaat etti. O vaqıt Emil ve men bunda iştirak etip başladıq, ve kördik ki, aman-aman iç kimse bunnen oğraşmay», – dep tarif etti.

«Mayıs 3 işi» boyunca Kurbedinov, Qurultaynıñ MSK reisi Zair Smedlâyevniñ doğmuş qardaşı Tair Smedlâyevni öz imayesine aldı. Bundan soñ Kurbedinov, siyasiy işlerde çalışacaq, eñ çoq çağırılğan advokat oldı. O Kubanda universitet bitirgeni ve Rusiye qanunlarını bilgeni – onıñ küçlü trafı oldı.

Edem Semedlâyev böyle ayta: «O ğayet adaletsever insan, bu sebepten, advokat içün bu ağır olsa da, o siyasiy işlerni özüne ala. Er bir advokat añlay ki, böyle işlerde iştirak etip, çoqusı allarda yeñileceksiñ. Çünki olarda er şey mahkemeden tış çezile, mahkemeciler qarar alğanda serbest degiller».

Advokat olaraq, Emil Kurbedinov, tintüvge oğrağan, yaqalanğan ya da apis etilgen semetdeşlerine bara. O Meclis reisiniñ muavini İlmi Umerovnı, Radio Svoboda müellifi Nikolay Semenanı, «Hizb ut-Tahrir» işi ve «Qırımlı diversantlarnıñ» işi boyunca mahkümlerni qorçalay.

Ukrain haber vastalarında Qırım aqqında eñ çoq malümat bergenlerden biri añlay ki, bildirüvler – bu adaletni qazanmaq içün usullardan biridir. Radio Svoboda jurnalisti Anton Naumlük bildirdi ki, oña Kurbedinovnıñ iştiragi ile keçken mahkemelerde çekim yapmağa izin beilmegende, o er daim öz adından da muracaat yollay.

Naumlük dedi ki: «Bu bir destektir, ve mahkeme ceryanını az olsa da Kafkağa beñzetmek içün bir ıntıluvdır. Mahkemeden tış o er zaman küle ve şaqalaşa, ve dey ki: «Aksi alda delirmek mümkün».

Tikenli yol

2014 senesi küzde Kurbedinov Qırım insan aqları bağ gruppasına yardım etip başlağan edi. Bu birleşmeniñ esas maqsadı – Rusiye nezaretindeki yarımada akimiyeti ile dialog qurmaq edi. Qarasuvbazarlı uquq qoruyıcı Abdureşit Cepparovnıñ oğlu ve qardaşınıñ oğlu – İslâm Cepparov ve Cevdet İslâmov esir etilgenlerinden soñ bu birleşme meydanğa kelgen edi.

Abdureşit Cepparov Qırım.Aqiqatqa böyle dedi: «Tahminen eki bucuq yıl evelsi, menim oğlum esir etilgen soñ, pek ağır edi. Men pek yaramay edim. Emil birincilerden olıp meni ziyaret ete edi ve destekley edi. Olar Edemnen beraber meni ayatqa qaytardılar, aytmaq mümkünim. Dediler ki, seniñ büyük küçüñ bar, qoşul. Bundan soñ men daa faal surette cemaat işinen oğraşmağa tırışam».

Soñki eki buçuq yıl devamında Kurbedinov aman-aman bütün vaqıtını işine bere. Lâkin onıñ ömür arqadaşı dey ki, advokalıq vazifeleri pek çoq olsa da, o ailesini qayğırıp vaqıt ayırmağa imkân tapa.

​Diana Kurbedinova dey ki: «Elbette, onıñ içün qasevetlenemiz. Faqat, menim böyle ömür arqadaşım, ballarımnıñ da böyle bir babaları olğanından iftihar duyam, o öz qardaşlarına, ve yardımğa muhtac olğan er kimsege yardım ete».

Emilniñ anası, şimdi apis etilgen oğlu aqqında aytqanda, köz yaşlarını gizlemey. Lâkin, Emil özüne bu kibi tikenli ve havflı yol seçkenine peşman olmağanını ayta.

Emine Caferovna, açıq yürekten ayttı: «O maña yaqında dey ki: «Anam, şimdi edni men ne içün yaşağanımı añladım. Ya evel ne içün yaşay edim? Gençlik pervasız keçti de».

Kurbedinovnıñ apis müddeti fevral 5 künü yekünlenmek kerek. Onı, üç yıl evelsi «Vkontakte» içtimaiy ağında yerleştirgen yazısı içün 10 künge apis ettiler. 2013 senesi Emil «Hizb ut-Tahrirniñ» Aqmescitte keçirgen mitingi aqqında yazını paylaşqan edi, ve bunı mahkemede ekstrimistik malümatlarnıñ tarqatılması olaraq tanıdılar. Advokat, evini mahsus hızmet vekilleri tintken Bağçasaraylı aktivist Seyran Saliyevke yardımğa aşıqqanda yaqalandı.

Rusiye silâlı hızmetleri evel de Kurbedinovğa problemler çıqarta edi. Kurbedinov ve Semedlâyev, halqara ziyaretlerden qaytqanları vaqıtta, Qırımnıñ memuriy sıñırında tutulğanları – endi adetiy bir şey oldı. 2016 senesi avgust ayınıñ başında olarnıñ ofisine belgisiz insanlar kirmege tırışqan edi. Oktâbrde ise Kurbedinov beyan etti ki, prokuratura oña qarşı cinaiy iş açacağınen onı qorqutmağa tırışqan. Onıñ yaqınları ve safdaşları eminler, basqı teşebbüslerine ve keçendeki yaqalanuvğa baqmadan, Emil oz işini toqtatmaycaq.