Mahsus Qırım.Aqiqat içün
Ukraina, Ğarbnıñ destegi ile, Rusiye ile böyle şekilde añlaşa bilemi: Qırım aqqında «unutılacaq», ve bunıñ ile Rusiye orduları Donbassnıñ işğal etilgen rayonlarından çıqarılacaq, Putin ise Ukrainanı raat qaldıracaq? Cenkniñ yekünlenmesi, istiqrar ve barışıq içün böyle fiyat azmı? Em de, Qırım ealisiniñ ekseriyeti, bu topraqlar Rusiyeniñ kontrolünde olğanını istegenleri vaqıtta?
Böyle davranış doğru olmağanını isbatlamaq içün birinci delil – halqata uquq saasından alınğan delildir. Rusiye bu uquqnıñ bütün qaidelerini bozıp, Qırımnı ilhaq etti. Buña boyun egmek mümkün degil – bu tek Ukraina içün degil, bütün dünya toplulığınıñ yüzüne urulacaq şamar kibidir. Lâkin qarşı taraftan Baltik ülkelerniñ misalini hatırlata bileler. Sovetler Birligi, halqara uquqnı bozıp, olarnıñ da devletçiligini yoq etken edi. Qoşma Ştatlar iç bir zaman Latviya, Litvaniya ve Estoniya öz mustaqilliklerini ğayıp etkenlerini qabul etmey edi. Lâkin Moskva ile munasebet qurmağa bu keder etmey edi. Baltiya devletleriniñ işğali sebebinden sanktsiyalar qabul etilmegen edi. Ne içün, aysa, Ukraina ve Ğarp devletleri Qırımğa da Baltiya ülkelerine kibi davranmasın? Qabul etmemek, lâkin ceza da bermemek. Barışıqta yaşamaq.
Lâkin Qırım ve Baltiya devletleri arasında bir büyük farq bardır. Stalinge, kerçekten de, «Sovetler Baltikası» kerekli edi. Putinge ise Qırım kerekli degil. Oña bütün Ukraina kerek. Tamamen ve bütünley.
Qırım işğali – urkain devletçiliginiñ bütünley yoq etilmesi yolunda sadece ilk adımdır
Qırım işğali – urkain devletçiliginiñ bütünley yoq etilmesi yolunda sadece ilk adımdır. Putin Qırımda öz operatsiyasını başlağanda, o vaqıt ta ğarbiy siyasetçilerniñ çoqusı zan etti ki, sanki mesele sadece bu simvolik yarımada ile bağlı, ve rusiyeli diktator daa ileri ketmeycegini tüşündiler. Bu tüşünceler yañlış çıqqan. Ğam ile adı çıqqan «Qırım nutuğında», yarımadanıñ ilhaq merasimi vaqıtında, Putin bütün şarqiy Ukrainağa dair iddialarını seslendirgen edi, onıñ fikirine köre, bu topraqlarnı Ukrainağa bolşevikler «ediye etken» ediler. Soñra Ukrainanıñ şarqiy vilâyetlerini qoşmaq içün operatsiya başlatılğan edi. Bu areketlerni ancaq bizim askerlerimiz ve göñüllilerimiz toqtattı. Şu operatsiya muvafaqiyetli olsa edi – endi iddialar Ukrainanıñ qalğan topraqlarına dair olacaq ediler. Belki de, endi Putinniñ adından degil de, Donetsk ya da Harkovde saqlanğan Ukrainanıñ «kerçek» qoqla akimiyeti adından bu iddialar seslendirilecek edi. Ve soñra bu qalğan topraqlar da işğal etilip, devamında Rusiye Federatsiyasına qoşulacaq ediler.
Söz kelimi, Moskvanıñ merkezinde Kyiv knâzi Volodımırniñ abidesi – bu plannıñ soñ noqtası olcaq edi. Bu abide, «evel-ezelki topraqlar» Rusiyege qoşulğanını hatırlatacaq edi. Bütün Ukrainanıñ işğali kerçekleşmedi, amma abide qaldı. Ve Putinniñ, bizim devletimizni yoq etmek planları da qaldı.
Rusiyeli diktator Qırım içün bu niyetlerinden vazgeçecegi pek şübeli.
Vitaliy Portnikov, jurnalist ve siyasiy izaatçı, Radio Svoboda közeticisi
«Fikir» rubrikasında bildirilgen fikir-tüşünceler müelliflerniñ noqtaiy-nazarlarını aydınlatıp, muarririyetniñ baqışları ile aynı olmaması mümkün
