Link açıqlığı

Saatnıñ esas haberi

Qırım matbuatınıñ cinaiy süküneti


Mahsus Qırım.Aqiqat içün

Qırımda gazetecilik yarımada işğaliniñ «muqaddes» qurbanlarından biri oldı. Qısqa bir közetüv bile özüne keyfni bozmaq içün yeterlidir. Közüne ilişecek maqale yoq: memurarnıñ aydın yüzleri ve daa «Regionlar firqasınıñ» vaqtından berli tanış kelgen ekspertler özlerinen aktual problemalarnıñ ve içtimaiy munaqaşalarnıñ yerini aldı. Malüiat aqımında az-buçıq emiyetli ve meraqlı bir şeyler tapmaq yerine Qırımdakikütleviy haber vastalarınıñ tilge ketirmegen mevzularını bir cedvelge tizmege daa tez olacaqtır.

Adaletli olmaq içün şunı da qayd etmelimiz ki, Qırım jurnalistikasında işğalden ögüne de mustaqil neşirler pek az edi. Lâkin onğa yaqın meraqlı medya, açıqtan kerçekni aytıp, "regionlar" vaqıtında da çalışıp ola ediler. Obyektiv, yüksek keyfiyetli talil maqaleleri ve müim tedqiqatlar arada bir Qırım malümat meydanını avağa uçurta edi. Bu − deñişmelerge, yañı Qırımğa ümüt qaldıra edi. Şimdi ise buña beñzegen iç bir şey yarımadada tapamazsıñız.

Putin emir etti, Aksönov yaptı, Medvedev işandırdı. Cezalamaq, tapmaq, yoq etmek. Propaganda müurleri, moskvadaki neşirlerniñ can sıqıcı ikâyeleri

Putin emir etti, Aksönov yaptı, Medvedev işandırdı. Cezalamaq, tapmaq, yoq etmek. Propaganda müurleri, moskvadaki neşirlerniñ can sıqıcı ikâyeleri. Qırım sakinleriniñ faqırlığını ancaq Putinniñ nevbetteki yapılamaycaq "vadesi" artından hatırlağan ediler. Tam ğayretnen Duma saylavlarına azırlıq kete, lâkin bunı, Qırımdaki kütleviy haber vastalarına baqıp, bir tek «cumhuriyet akimiyetiniñ» aydın yüzlerini körüp añlay bilesiñiz. Atta sımarış olaraq yapılğan maqaleler – «Yedinaya Rossiyadan» olmasa, qoymağa razı olğanlar pek az. «Krımskaya pravda» gazetasınıñ soñki nushasını açamız – saylavlar aqqında bir tek «Yedina Rossiya» aqqında 10 delil» hatırlata.

İqtisadiyat yerine Yekaterina abidesiniñ açılışı, akimiyetniñ habarcılığını açıqlamaq yerine Ukrainağa qarşı «çaypav» içün dava üfürtüle, İlmi Ümerovnıñ faciası yerine Ruslan Balbekniñ boş lafları. Atta surrogat içkiniñ zararı aqqında formal olaraq tenqidiy süjet bu mevzuda «cumhuriyet yolbaşçısınıñ» fikiri bildirmek ve onıñ şahsiy mesülietligini ihmalkâr satıcılarğa yüklemeknen başlana.

«Bizde de akimiyetni tenqid etmege mümkün», − bir kere maña qırımdaki tanış jurnalist böyle degen edi. «Ukraina, Amerika akimiyetini», − közlerini saqlap, qoşqan edi. Bu mevzuda qırımdaki teşviqatçılar sözlerini acımazlar. «Cunta ve milis» ekinci planğa keçti, lâkin Qırımnıñ bütün nasipsizliklerinde Kyivni qabaatlamaq ıntıluvları yahşı gizlenilmeay ve bir yerge yoq olmadı. Bu hususta «diversantlar» aqqında ikâye alğışlarnen qarşılandı. Em de Ukrainanıñ siyasetnen bağlı Qırımdaki cilvelerini kemirmege kimse erinmey. Kerçekten, başqa ne aqqında yazacañ? Apansızdan ukrain halqınıñ sedası olğan Savçenko ve atta Timoşenkonıñ yañı perçemi Qırım sakinleri içün yahşı aylıqlar ve keyfiyetli tibbiyet yerine keçerlidir.

Belâ şunda ki, Qırımda qapatılacaq ve ezilecek birisi de qalmadı. Qırımda qalğan medya − bu razılarnıñ yır taqımıdır, vaziyetniñ ğarip qurbanları degil

Ebet, bütün eksiklerni ve can sıqısını Kreml tarafından kütleviy haber vastalarına yapılğan basqınen añlatmağa mümkündir. Qısmen bu doğrudır, çünki atta moskvadaki meşur medya taqımları quvvetlerniñ küçlü basqısı astında indemeyip oturmağa mecbur oldılar. Lâkin belâ şunda ki, Qırımda qapatılacaq ve ezilecek birisi de qalmadı. Qırımda qalğan medya − bu razılarnıñ yır taqımıdır, vaziyetniñ ğarip qurbanları degil. Kerçeklerni açqan ve aktual mevzularda talil etken müellifler endi çoqtan Kyiv, Lviv ve Dneprde yaşaylar, ya da yavaştan öz zenaatından vazgeçtiler. Qalğanlar, añlap, kimerde ise quvanıp, qurulğan şaraitlerni qabul ete ve ünerini işke deñiştire.

Böyle vaziyet Qırımda şahsiyetniñ inkişaf etecegine ümütlerini yoq ete, iqtisadiyatnı öldüre ve siyasiy müitni boza. Dünya tecrübesi endi çoq kereler bunı isbaatlağan edi, demoklatiyasız memleket çoq yaşamaq mümkün, lâkin pek faqir ve keyfiyetsiz yaşav ile.

Bir şey olmağanda, azına da sevinmelisiñ. Muacir-medyalar ve içtimaiy ağlar peyda olğan malümat boşluğını tolduralar ve tek olar başqa jurnalistikanıñ ve kelecekte başqa Qırımnıñ peyda olacağına ümüt bere. Yerden üzülgen, icretteki gazetecilik, elbette ki, butün malümat meydanını toldurıp olamaz, İnternet imkânları esapqa alınsa bile. Lâkin olarnıñ ögünde böyle maqsat ta qoyulmay, çünki şimdi esas vazife − sadece Qırım problemaları aqqında unuttırmamaq. Tek Brussel ve Washington, tek Kyiv ve köçkenlerge degil de, ilk evelâ Or Qapınıñ öbür tarafında qalğanlağa unuttırmamaq. Olarnıñ fikir etmek, deñiştirmek ve deñişmek istegi olmasa, bizim küneşli yurtumıznıñ kelecegi pek tumanlı körüne.

İvan Sergeyenko, Qırım közeticisi

"Bloglar" rubrikasında bildirilgen fikir-tüşünceler müelliflerniñ noqtaiy-nazarını aydınlatıp, muarririyetniñ baqışları ile aynı olmaması mümkün

XS
SM
MD
LG