Mahsus Qırım.Aqiqat içün
İçtimaiy ağlarda ve Aqyar forumlarında qorqu peyda oldı: Google Ukraina Yuqarı Radasınıñ alğan qararına esaslanıp, Qırımnıñ meskün yerleriniñ adlarını deñiştirdi. Aqyarlılar kommunizm mefküresinden qurtulmaq ğayesine nasıl baqalar?
Mayıs 12-de Yuqarı Rada dekommunizatsiya (kommunizm mefküresinden qurtulma) qanunı çerçivesinde Qırımnıñ 75 meskün yeri ve beş rayonınıñ adını deñiştirdi. Yañı adlarnıñ ekseriyeti qırımtatarcadan kele. 4087 nomeralı qararnıñ qabul etilmesine 255 deputat rey berdi.
Yarımada Ukraina nezareti altına keri qaytqan soñ Qırımdaki meskün yerlerniñ yañı adları qullanılacaq, faqat halq deputatı Refat Çubarov parlamentte çıqışta bulunıp, qarar imzalanğan soñ yañı adlar qullanmağa başlasın, dep teklif etken edi.
Nasıl olsa da, Google Ukrainağa qoltutqanı içün yaşasın
Böylece, Krasnoperekopsk şeeri Yañı Qapu oldı, Kirovskoye – İslâm-Terek, Krasnogvardeyskoye – Qurman, Lenino – Yedi-Quyu, Sovetskiy – İçki. Kefe yanındaki Orconikidze qasabası Kaygador olacaq.
Kirovskiy rayonı İslâm-Terek, Krasnogvardeyskiy Qurman, Krasnoperekopskiy Perekop, Leninskiy Yedi-Quyu, Sovetskiy İçki adını aldı.
Google ne içün aşıqtı belli degil. Dünya devinden bir şey soramaq – menim işim degil, bu devlet derecesidir, amma yardım hızmetine kene de muracaat ettim. Şimdilik cevap yoq. Amma nasıl olsa da, Google Ukrainağa qoltutqanı içün yaşasın.
Aynı vaqıtta, Aqyar sakinleri içtimaiy ağlarda ve şeerniñ siyasiy forumında pek açuvlandı.
«Google Maps» aqılsızlarnıñ istegine köre Qırım şeerleri ve qasabalarınıñ adlarını deñiştirdi. Artıq Krasnoperekopsk yerine Yañı qapu çıqa... Resursnıñ «ua» saifesinde olsa edi, ne ise, amma «ru» saifesinde de çıqa», – dep yaza dimdim adlı qullanıcı.
«Rosreyestr Googleniñ Rusiye saytını topraq bütünligini bozmaq ıntıluvları içün blok etermi eken?», – dep soray Frantsuz qullanıcısı.
«Avstraliya google haritasından kirdim – Krasnoperekopsk yazsam, Yañı Qapu çıqa», – dep yaza IMPERIA GRAND qullanıcısı.
«Aqyarnıñ adını da deñiştire bileler», – dep küle Dimitriy Briz.
İhtar areketleriniñ tarafdarları da bar:
«Rospotrebke muracaat etmeli, FSB de artqaç olmaz». (NataliSol)
Forumcı Shweps çoq tüşünmeyip, «Roskomnadzorğa «ekstremizm» maddesi boyunca şikâyet etti».
Aqyar forumında siyasiy munaqaşalar iç bir vaqıt bitmey, adiy Aqyarlılar ise ne tüşüne eken? Tanışlarımdan soradım. Er keske ekişer sual berdim. Birincisi – «Qırımda bazı meskün yerlerniñ adları deñiştirildi – tarihiy adları qaytarıldı, çoqusı qırımtatarcadan kele, buña ne dersiñiz?». Ve ekincisi – «Bunı Ukraina Yuqarı Radası kommunizmden qurulma qanunı çerçivesinde yaptı, bilesiñizmi?».
Ukraina deñiştirdimi? Olarnıñ aqqı yoq! Bu yer Rusiye! İnsanlar SSCB zamanında kommunistlerniñ qurğanlarını unutsın dep, Amerika bu dekommunizatsiyanı uydurdıAnna İliniçna
Elbet de, sualler aselet bu tertipte berildi, amma insanlarnıñ şeer ve köy adlarınıñ deñiştirilmesine olğan munasebetini ve siyasiy baqışlarını bir-birinden ayırmaq kerek. Eñ çoq berilgen cevaplar böyle:
Anna İliniçna, nefaqa ala: «Olsun. Deñiştirgen olsalar, öyle kerek, demek. Cenkten evel mında tatar adlarından başqa bir şey yoq edi. … Ukraina deñiştirdimi? Olarnıñ aqqı yoq! Bu yer Rusiye! İnsanlar SSCB zamanında kommunistlerniñ qurğanlarını unutsın dep, Amerika bu dekommunizatsiyanı uydurdı».
Sergey, elektrik tehnika tükânında idareci: «Problem yoq. Alışmaq zor olur. Ana-babam iç bir vaqıt Flotskoye dep aytmadılar. Er vaqıt eski adını aytalar – Karan. …Ukraina akimiyeti bunı nasıl köre eken? Bunı nasıl etip işke tüşürecekler?».
Maksim, Aqyar devlet universitetiniñ studenti: «Meraqlı, ebet, amma menim içün farqı yoq».
İrina Aleksandrovna, qurucılıq şirketiniñ muasebecisi: «Ne yapacaq olsalar, yapsınlar. Teşebbüslerinden bezdik. ...Yuqarı Rada deñiştirdimi? Bular da tenbeller. Memleket dağıla, olar adlarnı deñiştirip oturalar...».
Elbet de, buña esaslanmaq doğru olmaz, amma kommunizmden qurtulmaq içün yer adlarınıñ deñiştirilmesine olğan munasebetni qayd etmek mümkün. Yaşları farqlı olğan siyasetleşken vatandaşlar «açuvından patlaycaq», amma bir sıra problemge oğrağan iş adamları ve gençlerniñ bir qısmı buña pek diqqat etmeyler.
Google ise, er daim olğanı kibi, seyyareden ögde kete.
Gennadiy Kravçenko, Qırım közeticisi
«Fikir» rubrikasında bildirilgen fikir-tüşünceler müelliflerniñ noqtaiy-nazarını aydınlatıp, muarririyetniñ baqışları ile aynı olmaması mümkün